پارکینسون و ۵ واقعیتی که باید بدانید

پارکینسون (Parkinson) در حقیقت یک اختلال عصبی پیشرونده است که در آن سیستم عصبی و تمامی نقاطی که اعصاب بدن انسان را کنترل می‌کنند تحت تاثیر قرار می‌گیرد. علائم و نشانه‌های پارکینسون در فرد مبتلا به آرامی خود را نشان می‌دهد و رفته رفته در صورت عدم تشخیص و عدم کنترل به موقع پارکینسون، این بیماری پیشرفت کرده و زندگی فرد مبتلا را دشوار و سخت می‌کند.

متاسفانه با وجود پیشرفت‌های گسترده در حوزه پزشکی و دستاوردهای مهم، هنوز هم علت اصلی از بین رفتن سلول‌های عصبی تولید کننده دوپامین در مغز انسان کشف نشده است، تا به حال محققان به درستی نمی دانند که دقیقا معیوب شدن و از بین رفتن سلول‌های عصبی که در پی بروز پارکینسون در بدن انسان شروع می‌شود به چه علت و از چه راه و روشی است اما تقریبا به این نکته دست یافته‌اند که بروز پارکینسون ترکیبی از دو عامل مهم وراثت (ژنتیک) و عوامل محیطی است.

تصور محققان و پزشکان حوزه مغز و اعصاب بر این است که ابتلا به پارکینسون می‌تواند رابطه‌ی مستقیمی با افزایش سن انسان و یک سری برخی سموم و آلودگی‌های موجود در محیط زندگی انسان، داشته باشد.

درست است که تا به حال مستندات و مدارک کافی و قاطع برای علت این بیماری به دست نیامده است اما دانشمندان تصور می‌کنند که وجود یک ژن غیرطبیعی در ژنوم فرد مبتلا به پارکینسون از جرقه‌های اولیه بروز این بیماری در بدن وی بوده است.

در برخی از مطالعات به دست آمده بر روی بیماران مبتلا به پارکینسون مشاهده شده است که درصد کمی از مبتلایان، این بیماری را از والدین خود به ارث برده‌اند، حتی در مواردی که بیماران مبتلا به پارکینسون سن کمی داشتند این موضوع پر رنگ‌تر بوده است و ردپای وجود پارکینسون در والدین آنها دیده شده است.

برای نتیجه‌گیری از آنچه تا به حال گفته شد باید عنوان کنیم که این عوامل ژنتیکی هستند که خطر ابتلا به پارکینسون را افزایش می‌دهند. جالب است بدانید که در میان مبتلایان به این بیماری، برخی از افراد نشانه‌ها و علائم پارکینسون را به صورت شدیدتر و بیشتر نشان می‌دهند و در مبتلایان دیگری نیز دیده شده است که علائم و نشانه‌های پارکینسون در آنها کم‌رنگ‌تر بوده است، پس نتیجه می‌گیریم که حتی شدت بروز علائم پارکینسون در هر فرد نیز کاملا متفاوت است!

به ارث رسیدن پارکینسون اتفاق نادری است اما محال نیست و در مواردی دیده شده است که انتقال ژن‌های معیوب از پدر و مادر سبب بروز پارکینسون در فرزندان شده است.

در چند سطر بالاتر اشاره داشتیم که جدا از عوامل ژنتیکی موثر در بروز پارکینسون، محققان رد پای عوامل محیطی را نیز در بروز این بیماری مشاهده کرده‌اند. سموم خطرناکی چون علف‌کش‌ها، دفع آفات کشاورزی، آلودگی‌های مکرر هوا و … از شایع‌ترین عوامل محیطی بروز پارکینسون در بدن انسان تلقی می‌شوند.

از دیگر عوامل بسیار نادر بروز پارکینسون در بدن انسان بیماری‌های عروق مغزی است. سکته‌های کوچکی که در چندین بخش گوناگون از مغز انسان رخ می‌دهند می‌توانند یکی دیگر از دلایل بروز بیماری پارکینسون باشند.

طبق مطالعات بسیاری که دانشمندان و محققان بر روی بیماران مبتلا به پارکینسون داشتند متوجه این موضوع شده‌اند که علائم و نشانه‌های بروز پارکینسون در هر فرد می‌تواند متفاوت باشد. یافته‌ها و شواهد نشان می دهد که شیوع پارکینسون در بدن تمام افراد با نشانه‌ها و علائم بسیار خفیف آغاز شده و رفته رفته این بیماری پیشرفت می‌کند.

تکلم و گفتار سخت می‌شود

پس از ابتلا به پارکینسون، فرد مبتلا دیگر مانند سابق شمرده شمرده و راحت صحبت نمی‌کند، ادای واژه‌ها و جمله بندی برای وی سخت و دشوار خواهد شد. خبری از سرعت مناسب تکلم و روان بودن آن دیگر نیست و رفته رفته گفتار فرد مبتلا به پارکینسون نامفهوم خواهد شد. تن صدای فرد معمولا یکنواخت می‌شود و الگوی گفتاری سابق را نخواهد داشت.

حرکات بدن کُندتر از پیش می‌شود

با پیشرفت بیماری پارکینسون در بدن، حرکت فرد مبتلا کُندتر از سابق خواهد شد و حتی انجام کارهای ساده و روزمره نیز سخت و دشوار می شود. پیش از مبتلا شدن به پارکینسون فرد می‌توانست به خوبی راه برود، از روی صندلی بلند شود، بند کفش خود را به سرعت ببندد و … اما با پیشرفت این بیماری تمامی این مثال‌هایی که زده شد با کُندی صورت می گیرد و حتی در مواردی که بیماری بسیار پیشرفته شود فرد دیگر قادر به انجام این موارد نخواهد بود.

لرزش‌ها از دستان شروع می‌شوند

طبق مطالعات و شواهد بسیاری که از بیماران مبتلا به پارکینسون به دست آمده است، شروع لرزش‌ها در این بیماری معمولا از انگشتان دست است.

حفظ تعادل بسیار سخت می‌شود

حفظ تعادل برای فرد دیگر مانند سابق نیست، در مواردی حتی ممکن است بدن فرد مبتلا به پارکینسون حالت خمیده نیز پیدا کند. باید مراقب بود تا فرد مبتلا در راه رفتن و انجام کارهای روزمره خود تعادل را از دست ندهد تا به زمین نخورد و مشکلات ثانویه برای او به وجود نیاید.

مانند گذشته نمی‌توانید خوش خط باشید!

متاسفانه یکی از مشکلاتی که فرد مبتلا به بیماری پارکینسون با آن رو به رو خواهد شد تغییرات دست خط نوشتاری است، فرد مبتلا به پارکینسون به واسطه‌ی لرزش دست و عدم تمرکز نمی‌تواند به خوبی سابق نوشتن را با خودکار و مداد ادامه دهد و روی کاغذ آثار لرزش‌ها و عدم تمرکز وی به وضوح قابل مشاهده است.

شاید برایتان جالب باشد بدانید که بیماری پارکینسون به محض بروز خود در بدن ممکن است عوارض و نشانه‌های خود را نشان ندهد و حتی سال‌ها و دهه‌ها طول بکشد تا شما متوجه حضور این مهمان ناخوانده بشوید. در سال 1967 میلادی مارگارت هوهن و ملوین یاهر دو متخصص حوزه مغز و اعصاب دست به ابتکار جالبی در رابطه با مراحل بیماری پارکینسون زدند، این دو با همکاری هم توانستند سیستم مرحله‌بندی پارکینسون را ارائه کنند. البته با پیشرفت علم پزشکی این سیستم اولیه ارائه شده توسط هوهمن و یاهر دست خوش تغییراتی شد و در علم پزشکی روز دنیا از مقیاس رتبه‌بندی پارکینسون (MDS-UPDRS) استفاده می‌شود.

در مقیاس رتبه‌بندی پارکینسون (MDS-UPDRS) جهت درمان و کنترل بیماری پارکینسون، پارکینسون را در 4 حوزه‌ی گوناگون مطالعه و بررسی می‌کنند، این جمله یعنی اینکه چگونگی عوارض پارکینسون بر بدن فرد مبتلا را در 4 حوزه‌ی گوناگون بررسی می‌کنند تا متوجه بشوند که پارکینسون چگونه آثار مخرب خود را در بدن شما ایجاد کرده است.

حوزه اول بررسی، حوزه غیرحرکتی امور زندگی روزمره

در این حوزه تاثیر مخرب پارکینسون بر بدن در حوزه‌ی علائم غیر حرکتی همانند افسردگی، استرس، زوال عقل و مواردی که به ذهن و سلامت ذهنی فرد مبتلا مربوط می‌شود، مورد بررسی قرار می‌گیرد. شایان ذکر است در این حوزه بی‌اختیاری، وضعیت مزاج فرد مبتلا و میزان خستگی او نیز مورد بررسی قرار خواهد گرفت.

حوزه دوم بررسی، حوزه حرکتی امور زندگی روزمره

در این حوزه تاثیر مخرب پارکینسون بر بدن در حوزه‌ی علائم حرکتی همانند صحبت کردن، بلعیدن، حمام کردن، راه رفتن، نشستن روی صندلی، لباس پوشیدن و به طور کل تمامی حرکات بدن در زندگی روزمره مورد بررسی قرار خواهد گرفت.

حوزه سوم بررسی، معاینات حرکتی

در این حوزه باید معاینات حرکتی صورت گیرد. وضعیت دویدن و راه رفتن فرد مبتلا مورد بررسی قرار گیرد. و از نظر حفظ تعادل، عضلات صورت، لرزش‌های موجود در اندام‌های بدن و … معاینه شود.

حوزه چهارم بررسی، تعیین میزان عوارض پارکینسون

در این حوزه میزان اثرات و عوارض مخربی که پارکینسون بر بدن فرد مبتلا ایجاد کرده است مورد بررسی قرار می‌گیرد.

همان طور که می‌دانید با اینکه در علم پزشکی شاهد پیشرفت روز افزون هستیم اما دانشمندان و محققان تا به امروز موفق نشدند که علت دقیق بروز بیماری پارکینسون را کشف کنند، متاسفانه علت پیدایش این بیماری همچنان مانند یک راز دست نیافتنی بوده و باید امیدوار باشیم تا تحقیقات گسترده دانشمندان، روزی این حقیقت را آشکار سازد.

با وجود اینکه علت پیدایش پارکینسون در افراد مشخص نیست، با مطالعاتی که پیرامون بیماری پارکینسون صورت گرفته است راه و روش‌هایی جهت پیشگیری از این بیماری به دست آمده اما نمی‌توان مهر تایید 100 درصدی بر روی آن گذاشت اما رعایت این نکات تا حد زیادی می‌تواند از بروز پارکینسون جلوگیری کند.

در برخی از مطالعات صورت گرفته بر روی این بیماری، دانشمندان متوجه شده‌اند که ورزش هوازی می‌تواند نقش پر رنگی در جلوگیری از بروز پارکینسون داشته باشد. شاید برایتان جالب باشد که بدانید افرادی که در در برنامه غذایی خود نوشیدنی‌های حاوی کافئین که اکثرا شامل چای، قهوه و نوشابه است، را قرار داده‌اند، در مقایسه با افرادی که این دست از نوشیدنی‌ها را نمی خورند کمتر به پارکینسون دچار می‌شوند!

البته از این واقعیت این طور برداشت نکنید که پس قطعا ورود کافئین به بدن می‌تواند سبب جلوگیری از ابتلا به پارکینسون شود، چرا که برای اثبات این موضوع هنوز مدارک و شواهد کافی و معتبری وجود ندارد. شایان ذکر است که برای کاهش خطر ریسک ابتلا به پارکینسون نیز نوشیدن چای سبز توصیه می‌شود.

درست است که بیماری پارکینسون علائم و نشانه‌هایی دارد که در همین مقاله نیز به آن‌ها اشاره کردیم، اما برای تشخیص نهایی این موضوع که آیا شما دچار این بیماری شده‌اید یا خیر حتما باید به پزشک متخصص مغز و اعصاب مراجعه فرمایید و از خود درمانی کاملا خودداری نمایید.

پزشک متخصص مغز و اعصاب در گام نخست مراجعه شما، بر اساس گفته‌های شما و علائمی که متوجه شده‌اید و همین طور سوابق پزشکی شما بررسی‌های دقیق و معاینه خود را آغاز می‌کند.

در مراحل بعدی برای کاهش ریسک خطا در زمان تشخیص بیماری پارکینسون، پزشک به سراغ پارامترهای آزمایشگاهی می‌رود که یکی از شایع‌ترین آزمایش‌ها، بررسی نتایج آزمایش خون شماست.

در گام‌های بعدی جهت حصول اطمینان بیشتر از ابتلا به پارکینسون، یا عدم پیدایش این بیماری در بدن شما، پزشک ممکن است MRI، سونوگرافی و اسکن مغز را به روند تشخیصی بیماری شما اضافه کند.

در برخی از موارد خاص نیز دیده شده است که فرآیند تشخیص این بیماری در فرد مراجعه کننده زمان‌بر است چرا که پزشک باید از بروز این بیماری در بدن شما اطمینان پیدا کند، تا بتواند به سراغ تجویز داروهای مخصوص کنترل و درمان این بیماری برود و بیماری شما را به خوبی مدیریت کند.

یک بار دیگر هم از شما درخواست داریم تا از خود درمانی بپرهیزید و حتی اگر نشانه‌ها و علائم بروز پارکینسون را در بدن خود حس کردید آن را جدی بگیرید و این علائم را با یک پزشک متخصص مغز و اعصاب حتما در میان بگذارید.

.:: منابع : everydayhealth | webmd | mayoclinic | healthdirect | parkinsons.org | michaeljfox ::.