افسردگی چیست؟ | از کجا بدانیم افسرده هستیم یا خیر؟

خستگی بیش از اندازه، پایین آمدن سطح تمرکز، غمگین بودن برای مدت طولانی، بی‌علاقه بودن نسبت به کارهایی که علاقه‌مند به انجام آنها بودیم و … همگی می‌توانند نشانه‌هایی از افسردگی باشند. افسردگی اختلالی است که با چند روز مراقبت از خود برطرف نمی‌شود بلکه برای درمان نیاز به پایش و مراقبت طولانی مدت و مداوم است.

افسردگی، بر روی عواطف، رفتار و افکار ما تاثیر می‌گذارد و می‌تواند با مشکلات هیجانی و جسمی نیز همراه باشد؛ اما جای نگرانی نیست زیرا همه می‌توانند افسردگی را شکست دهند.
هر چه ما زودتر به فکر درمان باشیم می‌توانیم مدت بیشتری را از زندگی خود لذت ببریم. شناخت علائم افسردگی اولین گام برای درمان این بیماری و جلوگیری از نوع شدیدتر آن است.

افسردگی انواع مختلفی دارد، تشخیص افسردگی نیز امر پیچیده‌ای است، به همین دلیل دانستن اینکه یک شخص به کدام نوع افسردگی مبتلا شده است به بررسی علائم توسط پزشک متخصص و ارائه راهکار کمک زیادی می‌کند. افسردگی انواع مختلفی دارد که در زیر اشاره‌ای به این موارد خواهیم کرد.

افسردگی خفیف تا متوسط

افسردگی خفیف یکی از شایع‌ترین انواع افسردگی است. این نوع افسردگی در زندگی روزمره، انگیزه و احساسات فرد اختلال بوجود می‌آورد که در افسردگی از نوع متوسط شدت بیشتری پیدا می‌کند. این بیماری باعث کاهش اعتماد به نفس و عزت نفس بیمار می‌شود.

افسردگی شدید

افسردگی از نوع شدید یکی از انواع نادر افسردگی است. در صورتی که این افسردگی درمان نشود می‌تواند منجر به بهم ریختگی زندگی فردی و آسیب‌های اجتماعی و حتی آسیب جسمی به فرد شود. این نوع از افسردگی با علائم شدید و بی امان بروز می‌کند.

افسردگی دیستایمی (دوره‌ای مزمن)

افسردگی مزمن یا دیستایمی، نوعی افسردگی با درجه پایین است. در این نوع از افسردگی علائم فرد خفیف است اما حس دائمی بودن را دارد و گاهی ممکن است علائم برطرف شود. علائم این نوع افسردگی شدید نیست اما دوره‌ی ابتلا آن از ۲ سال بیشتر است.

علائم دیستایمی به گونه‌ای است که فرد احساس می‌کند این علائم لایف استایل او بوده و این روحیه ضعیف و بی‌حوصله بودن جزوی از شخصیت اوست. در کنار ابتلا به دیستایمی، فرد ممکن است به افسردگی مضاعف نیز مبتلا شود که در صورت عدم درمان هر دوره از دیستایمی (افسردگی مزمن) نیز تا ۶ ماه افزایش می‌یابد.

افسردگی فصلی

افرادی هستند که با شروع فصل زمستان و کم شدن ساعات روز به نوعی افسردگی به نام افسردگی فصلی دچار می‌شوند. این نوع از افسردگی یا اختلال عاطفی، در بین زنان و جوانان بیشتر دیده می‌شود البته لازم به ذکر است که افسردگی فصلی تنها ۱ تا ۲ درصد این افراد را درگیر می‌کند. علائمی از قبیل ناامیدی، غم، استرس و بی‌حالی در افسردگی فصلی دیده می‌شود.

افسردگی آتیپیک (غیرمعمول)

یکی از زیر مجموعه‌های افسردگی معمول، افسردگی آتیپیک است. اگر در شروع این نوع افسردگی به درستی تشخیص داده شود می‌توان با دارو و روش‌های درمانی، به درمان سریع‌تر آن پرداخت. افرادی که مبتلا به افسردگی آتیپیک هستند اگر اتفاق خوبی را تجربه کنند احساس خوشی موقتی به آنها دست می‌دهد و سپس به حالت ناراحتی خود برمی‌گردند.

افزایش اشتها، افزایش وزن، خواب آلودگی، احساس سنگینی در دست و پا و حساس بودن به طرد شدن توسط دیگران از علائم شایع افسردگی آتیپیک است.

افسردگی بعد از زایمان

به طور معمول بعد دو هفته از انجام زایمان فرد دچار افسردگی و به مرور علائم مشاهده می‌شود. این نوع افسردگی از افسردگی معمول جدی‌تر است و علائم آن غم و اندوه، اضطراب و بی‌حوصلگی است که امور رسیدگی به فرزند را برای مادر سخت و دشوار می‌کند.

افسردگی سایکوتیک

افسردگی سایکوتیک در افرادی رخ می‌دهد که فرد دارای یک بیماری روانی شدید مانند توهم باشد.

علائم افسردگی می‌تواند به اشکال مختلفی باشد اما اشتراک زیادی در این علائم وجود دارد که برای تشخیص پزشکان کار را راحت می‌کند. این علائم جزوی از رفتارهای طبیعی ما در روز هستند اما زمانی که شدیدتر و ماندگارتر باشند آنگاه ممکن است خطر ابتلا به افسردگی در ما افزایش پیدا کند. در این بخش 10 مورد از علائم شایع افسردگی را بررسی می‌کنیم:

داشتن حس ناامیدی و ناتوانی شدید

احساسی که به ما می‌گوید در زندگی هیچ چیز بهتر نخواهد شد و هیچ کاری هم برای بهبود این شرایط نمی‌توان انجام داد.

بی‌علاقگی نسبت به انجام فعالیت‌های روزانه

بیمار حسی به انجام فعالیت‌هایی که روزانه انجام میداد ندارد و حتی انجام اموری که حس خوشایندی هم برای او دارد دیگر او را خوشحال نمی‌کند.

تغییرات وزن

کاهش و افزایش بیش از اندازه وزن در فاصله کوتاهی (1 ماه) از علائم شروع افسردگی است.

تغییرات در روند خواب

بی‌خواب شدن، خوابیدن بیش از اندازه، بیداری در شب‌ها و خوابیدن در طول روز در افرادی که به افسردگی مبتلا هستند شایع‌تر است.

عصبانیت شدید

با شروع افسردگی افراد معمولا دچار خشم، اضطراب و بی‌قراری می‌شوند. حساس شدن و کم طاقتی می‌تواند شروع یک بحث و جدل و شروع عصبانیت در افراد افسرده شود.

بی‌انرژی بودن

احساس خستگی بیش از اندازه در انجام کارها حتی کارهای کوچک و ایجاد حس ناتوانی در فرد از علائم افسردگی است.

ایجاد حس بی‌فایده بودن

این حس زمانی رخ می‌دهد که فرد دائما در حال انتقاد از رفتار خود است و خودش را مقصر تمامی اتفاقات زندگی‌اش می‌داند.

بروز رفتارهای خطرناک

در این حالت فرد دچار سوءمصرف مواد می‌شود و ممکن است به انجام رانندگی خطرناک و یا انجام ورزش‌های خطرناک بپردازد.

عدم تمرکز

زمانی که فرد دچار افسردگی می‌شود سطح تمرکز کاهش پیدا می‌کند به همین دلیل در تصمیم گیری و به خاطر سپردن کارها به مشکل می‌خورد.

دردهای بی‌علت

دردهایی وجود دارند که در اثر ابتلا به افسردگی بوجود می‌آیند. سردرد، کمردرد، درد عضلانی، معده درد و گرفتی ماهیچه‌ها نمونه‌ای از این دردها هستند.

هر فردی در طول مدت زندگی خود ممکن است به افسردگی مبتلا شود. مهم‌ترین عواملی که باعث می‌شوند فرد افسرده شود عبارتند از:

بهم ریختن تعادل مواد شیمیایی موجود در مغز

مواد خاصی در مغز هر انسان وجود دارد که مستقیما روی خلق و خوی فرد اثرگذار است. چنانچه تعادل این مواد شیمیایی در مغز ما بهم بریزد موجب بروز علائم افسردگی خواهد شد.

ژنتیک

افسردگی نیز مانند بسیاری از بیماری‌های دیگر می‌تواند ارثی باشد. به عنوان نمونه اگر خانواده‌ای دارای فرزند دو قلو باشند، یکی از آنها که به افسردگی مبتلا شود دیگری نیز به احتمال 70 درصد ممکن است دچار افسردگی شود.

شخصیت فردی

داشتن اعتماد به نفس پایین، عدم مدیریت در کنترل استرس و بدبینی نسبت به مسائل می‌تواند فرد را در معرض افسردگی قرار دهد.

عوامل محیطی و اجتماعی

کسانی که در زندگی خود با خشونت، تبعیض، سواستفاده و یا فقر درگیر هستند بیشتر در معرض ابتلا به افسردگی قرار می‌گیرند، اما این نکته لازم به ذکر است که افسردگی قابل درمان است و تفاوتی ندارد در چه سنی به آن دچار می‌شوید.

چنانچه فردی حداقل چهار مورد از علائمی که ذکر شد را بیش از دو هفته داشته باشد بهتر است به روانشناس و یا روانپزشک متخصص مراجعه کند. تشخیص افسردگی راه‌های گوناگونی دارد که ما در این مقاله تعدادی از متدوال‌ترین روش‌های تشخیص افسردگی را معرفی می‌کنیم:

معاینه بدنی

یکی از راه‌هایی که پزشکان برای تشخیص افسردگی استفاده می‌کنند پرس و جو در مورد وضعیت سلامتی افراد است. در بیشتر مواقع افسردگی با مشکلی در زمینه سلامتی همراه است که با معاینات فیزیکی و انجام آزمایشات تشخیصی مانند آزمایش تیروئید می‌توان از سلامت بدن فرد مطلع شد.

ارزیابی روان‌پزشکی

روش دیگر استفاده از پرسش‌نامه‌های تشخیصی برای پی بردن به علائم، افکار، احساسات و رفتارهای فرد افسرده است که نتیجه این ارزیابی توسط متخصص اعصاب و روان بررسی می‌شود.

DSM5

در علم روانشناسی دفترچه راهنمای تشخیصی اختلالات روانی به نام DSM5 که توسط انجمن روان‌پزشکی آمریکا منتشر شده است به متخصصان اعصاب و روان کمک می‌کند تا برای تشخیص علائم از این راهنما استفاده کنند.

افسردگی در سنین مختلف و جنسیت‌های مختلف رخ می‌دهد. درمان افسردگی در مردان، افسردگی در زنان و افسردگی در کودکان با توجه به سن و جنسیت و ملاحظات مربوط صورت می‌پذیرد. در ادامه این مقاله به بررسی نشانه‌های افسردگی در سنین مختلف مردان و زنان می‌پردازیم و سپس راه‌های درمان این اختلال را بررسی می‌کنیم.

علائم افسردگی در مردان

مردانی که دچار افسردگی می‌شوند ناامیدی و خودتخریبی کمتری دارند و بیشتر از مشکلات خواب و خستگی رنج می‌برند.
بروز خشم، حساس شدن به رفتار دیگران، عصبانیت و بی‌علاقگی نسبت به کار از علائم افسردگی در مردان است. رفتارهای خطرناک و مصرف بیش از حد مواد در مردان مبتلا به افسردگی می‌تواند دلیلی باشد تا هر چه سریعتر نسبت به درمان این اختلال اقدام کرد.

علائم افسردگی در زنان

احساس گناه و خودتخریبی در زنان (برخلاف مردان) شایع‌تر است. زنان نسبت به مردان به علت تغییرات هورمونی ناشی از دوران قاعدگی، یائسگی و بارداری بیشتر در معرض ابتلا به افسردگی البته از نوع خفیف هستند. پرخوری و اضافه وزن و خواب‌آلودگی از علائم افسردگی زنان است. یکی دیگر از افسردگی‌هایی که بین زنان شایع است افسردگی بعد از زایمان است که از هر ۷ نفر یک نفر به افسردگی بعد از زایمان مبتلا می‌شود.

علائم افسردگی در کودکان

کودکان ممکن است علائم مختلفی را در هنگام افسردگی از خود نشان دهند. این علائم شامل موارد زیر می‌شود:

• عصبانیت و مدام بحث و جدل کردن
• احساس غم و ناراحتی
• دوری از فعالیت‌های لذت بخش و افرادی که دوستشان دارند
• حساسیت به نه شنیدن از پدر و مادر
• تغییر در تغذیه و اشتها
• تغییرات خواب (کم خوابی یا خواب بیش از اندازه)
• گریه و بی‌تابی زیاد
• گریه زیاد و کم طاقت شدن
• کاهش تمرکز در انجام کارها
• سطح انرژی پایین و خستگی مفرط
• وجود دردهای طولانی مدت مانند سردرد و دل درد
• صحبت راجع به مرگ و خودکشی

علائمی که در بالا اشاره شد مختص به تمام کودکان نیست و ممکن است هر کودک بسته به شرایط و زمان مختلف علائم متفاوتی را بروز دهد اما در اکثر کودکان تغییر در عملکردهای اجتماعی مانند بی‌علاقه شدن نسبت به مدرسه و ضعف درس خواندن دیده می‌شود.

خودکشی در کودکان بسیار نادر است اما تحت شرایطی که کودک در معرض فشارهای عصبی، اضطراب و ناراحتی قرار گیرد ممکن است اقدام به خودکشی و آسیب به خود کند. این فشارها ممکن است تحت تاثیر روابط نامناسب خانواده باشد که کودک را در شرایط خشونت، سو مصرف مواد و بعضا سو استفاده جنسی قرار می‌دهند.

علائم افسردگی در جوانان و نوجوانان

از شایع‌ترین علائم افسردگی در بین جوانان و نوجوانان میتوان به تحریک‌پذیری، مشکلات روحی، عصبانیت، اضطراب، معده درد، سر درد و دردهای ناگهانی دیگری نیز اشاره کرد

• تحریک پذیری بالا
• کاهش انجام فعالیت های مورد علاقه
• کسل بودن
• کاهش انرژی
• مشکل در تمرکز
• تغییر در برنامه خواب
• کناره گیری از دوستان
• مصرف الکل و مواد مخدر

علائم افسردگی در سالمندان

در افراد سالمند علائم عاطفی کمتر دیده می‌شوند و در عوض به دردهای جسمی و مشکلاتی از قبیل فراموشی دچار می‌شوند. این مشکلات ممکن است باعث اتفاقاتی شود که سالمندان از مصرف داروهای روزانه‌ خودداری کرده و از ظاهر خود غافل شوند.

اختلال افسردگی در دنیا و در علم روانپزشکی قابل درمان‌ترین اختلال است. تشخیص و درمان افسردگی توسط پزشک متخصص اعصاب و روان انجام می‌شود. شیوه‌های مختلفی برای درمان افسردگی وجود دارد.

درمان افسردگی به کمک دارو

طبق مواردی که در بالا گفته شد هنگامی که مواد شیمیایی موجود در مغز دچار عدم تعادل شوند علائم افسردگی دیده می‌شود که با برگرداندن این مواد به حالت طبیعی، می‌توان افسردگی را درمان کرد. برای ایجاد این تعادل می‌توان از قرص‌های ضد افسردگی استفاده کرد.

مصرف این قرص‌ها برخلاف باوری که وجود دارد خواب‌آور، تحریک کننده و اعتیادآور نیستند.با شروع مصرف داروهای ضد افسردگی مانند دپاپکس یک تا دو هفته بعد از شدت علائم کاسته می‌شود. تاثیر اصلی این داروها از ماه‌های دوم و سوم دیده می‌شود و اگر در یک دوره کامل با مصرف دارو بیمار درمان نشود لازم است پزشک دوز دارو را تغییر داده و یا داروهای بیشتری را تجویز کند.

شاید بعد از ۲ تا ۳ ماه از مصرف دارو این احساس بوجود آید که دیگر نیازی به مصرف دارو نیست اما پزشک متخصص برای جلوگیری از عود بیماری و پیشگیری از فرد افسرده می‌خواهد مصرف داروها را تا حداقل ۶ ماه ادامه دهد.

درمان افسردگی به روش غیر دارویی

شیوه‌های دیگری مانند تحریک الکتریکی یا مغناطیسی و سایر روش‌ها وجود دارد که بنا به تشخیص پزشک متخصص به کار گرفته می‌شوند.

در دوران افسردگی باید به بدن خود استراحت دهیم و کارهایی را انجام دهیم که ما را از فشارهای اطراف و اتفاقاتی که تاثیر منفی در روند سلامتی دارند دور کنیم. انجام ورزش یکی از کارهایی است که به درمان افسردگی کمک زیادی می‌کند. داشتن تغذیه مناسب هم از اهمیت زیادی برخوردار است. مصرف میوه، سبزیجات و آجیل را فراموش نکنید و غذاهای دریایی به ویژه ماهی را در برنامه غذایی خود قرار دهید.

ورزش کردن باعث ایجاد حس خوب در فرد می‌شود. زمانی که شما ورزش می‌کنید آرامش پیدا کرده و حساسیت کمتری نسبت به درد پیدا می‌کنید زیرا فعالیت بدنی احساس خستگی را کمتر کرده و کمک می‌کند خواب بهتری نیز داشته باشید.

دپاپکس در کنترل افسردگی بسیار موثر است. این دارو در بهبود عملکرد سیستم عصبی و بهبود میزان انرژی باعث بهتر شدن خلق و خو و کیفیت خواب می‌شود. از دپاپکس برای درمان افسردگی ماژور، حملات عصبی پانیک، اختلال وسواس اجباری (OCD)، اختلال استرس پس از سانحه (PTD)، اضطراب و استرس و فوبیای اجتماعی استفاده می‌شود، علاوه بر این موارد دپاپکس جهت درمان PMS یا سندرم پیش از قاعدگی، زود انزالی و سندرم روده تحریک پذیر یا IBS نیز استفاده می‌شود.
دپاپکس در درمان مشکلاتی مانند عدم اعتماد به نفس ، مشکلات تغذیه، خستگی، و احساس درد نیز مفید است.

داروی دپاپکس (پاروکستین قرص روکشدار خط دار ۲۰ میلی گرمی) از دسته‌ی مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین است که برای مقابله با افسردگی تولید شده است.مکانیسم اثر این دارو که حاوی ۲۰ میلی‌گرم پاروکستین هیدروکلراید است همانند سایر داروهای مهارکننده بازجذب انتخابی سروتونین (SSRIs) بوده که با توجه به عملکرد این دارو می‌توان سطح سروتونین مغز را حفظ کرده که این اثر برای درمان افسردگی بسیار مفید است.

مصرف این دارو نیاز به تجویز پزشک متخصص دارد و اکیدا توصیه می‌کنیم که از مصرف خودسرانه این دارو پرهیز کنید.

داروی ضد افسردگی دپاپکس تولید شرکت ابیان فارمد در تمام داروخانه‌های معتبر سراسر کشور موجود است. چنانچه قصد تهیه این دارو یا سایر داروهای شرکت ابیان فارمد را دارید می‌توانید از طریق لیست داروخانه‌های موجود در سایت استفاده کنید. توجه فرمائید که این لیست در حال به روزرسانی است.
لازم به ذکر است تهیه این دارو تنها با داشتن نسخه پزشک امکان‌پذیر است.