دلایل گرفتگی بینی چیست؟

گرفتگی بینی وضعیت وخیمی به شمار نمی‌رود اما اگر کودکان و نوزادان دچار گرفتگی بینی شوند باید آن را جدی گرفت. برای درمان مناسب گرفتگی بینی باید علت بروز گرفتگی را به دقت بررسی کرده تا بهترین درمان را انتخاب کنیم.

سرماخوردگی، آنفلوآنزا و عفونت‌های ویروسی از بیشترین علل گرفتگی بینی به شمار می‌روند. در صورتی که گرفتگی بینی بیشتر از یک هفته طول بکشد ممکن است نشانه‌ی یکی بیماری زمینه‌ای باشد. در ادامه به معرفی برخی از عوامل بروز گرفتگی بینی خواهیم پرداخت:

• حساسیت‌های تنفسی و غذایی
• التهاب بافت داخل بینی (رینیت)
• سرماخوردگی
• آنفولانزا
• کرونا
• آسم حساسیتی
• عفونت سینوس‌ها (سینوزیت)
• بزرگی لوزه‌ها (آدنوئید بزرگ)
• خونریزی بینی
• تب یونجه
• بیماری ویروسی کودکان یا بیماری پنجم
• داشتن پولیپ یا تومور خوش خیم در مسیر بینی
• تماس با مواد شیمیایی
• محرک‌های آزاردهنده محیطی
• انحراف بینی
• وجود التهاب در بافت‌های مغز (انسفالیت)
• سردردهای خوشه‌ای (کلاستر)
• بیماری انگلی در اثر نیش پشه‌های خاکی (لیشمانیوز)
• سندرم چرگ اشتراوس
• استفاده بیش از حد از اسپری احتقان بینی
• هوای خشک
• مصرف غذاهای تند
• وجود جسم خارجی در بینی
• تغییرات هورمونی
• داروهایی مانند داروی درمان فشارخون بالا، اختلال نعوظ، افسردگی و تشنج
• ویروس سنسیشیال تنفسی
• آپنه خواب
• فشار
• اختلالات تیروئید
• دود تنباکو

در انتهای 3ماهه اول بارداری به دلیل نوسانات هورمونی و افزایش جریان خون ممکن است تغییراتی در دیواره بینی به وجود آمده و منجر به گرفتگی بینی شود.

هنگام خواب معمولا شدت گرفتگی بینی بیشتر می‌شود. در طول روز به علت ایستادن و نشستن مخاط به طور طبیعی خارج می‌شود اما در هنگام خواب و در حالت خوابیده به علت گرانش، مخاط به جای تخلیه شدن، بازگشته و بینی با گرفتگی شدیدتری مواجه خواهد شد.

 مواردی هستند که تنها یک طرف بینی دچار گرفتگی می‌شود. حتی در صورت عدم ابتلا به بیماری نیز معمولا نفس کشیدن از یک سوراخ بینی بهتر است زیرا این فرآیند به صورت خود مختار توسط سیستم عصبی کنترل می‌شود.

این چرخه در طول روز ممکن است چندین بار تغییر کند اما در هنگام بیماری به دلیل گرفتگی بینی بیشتر متوجه این موضوع خواهید شد.
گرفتگی بینی معمولا به شکلی است که هر دوطرفه گرفته می‌شود. اما گاهی ممکن است که یک طرف بینی مثلا طرف راست بینی گرفته شود. در این حالت باید حتما به متخصص گوش و حلق و بینی مراجعه کنید. البته که یکبار گرفتن آن می‌تواند به هر دلیلی اتفاق بیفتد. اما اگر از آن دسته افرادی هستید که بینی شما به طور یکطرفه به دفعات می‌گیرد، حتما باید بررسی‌های لازم را انجام دهید.

در صورتی که دارای گرفتگی‌های یک طرفه با مدت زمان طولانی‌تر هستید حتما به پزشک متخصص گوش و حلق و بینی مراجعه کنید؛ زیرا ممکن است مشکل حادی اتفاق افتاده باشد.
در کودکان نیز گرفتگی بینی ممکن است به دلیل جمع شدن مخاط یا وجود جسم خارجی و موارد مشابه باشد. در صورتی که گرفتگی شدیدی برای کودک و نوزاد اتفاق افتاد سریعا به پزشک گوش و حلق و بینی مراجعه کنید.

ویروس سرماخوردگی و آنفلوانزا از دسته ویروس‌هایی هستند که از طریق مجرای تنفسی و بینی وارد بدن می‌شوند. هنگام ورود ویروس به بدن و تکثیر آن، بدن ما برای مقابله با ویروس آماده شده و این مقابله به اشکال مختلفی بروز پیدا می‌کند و تاثیرات متفاوتی را روی بدن می‌گذارد.

با ورود ویروس به داخل بینی و تکثیر شدن و نشستن روی لایه‌های درونی بینی، بدن برای مقابله با ویروس و جلوگیری از ورود ویروس بیشتر شروع به دفاع از خود می‌کند. این مقابله با احتقان، ملتهب شدن بینی و بیشتر شدن مخاط صورت می‌گیرد. نتیجه این اتفاق به دام افتادن ویروس‌ها است اما گرفتگی بینی تا زمان بهبودی ادامه دارد.

همانطور که اشاره کردیم با ورود ویروس به بدن مقابله با آن توسط گلبول‌های سفید آغاز خواهد شد. با کشته شدن میکروب‌ها و ویروس‌ها سمی تولید شده که به صورت خلط خود را نشان می‌دهد. با مقابله بدن، میزان خلط درون سینوس‌ها، بینی و گلو نیز بیشتر شده و باعث آزردگی بیمار خواهد شد.

معمولا استفاده از شربت‌ها و داروهای خلط آور می‌تواند کمک بسیاری به بیمار بکند. از طرفی اگر خلط زیاد شود و تنفس مشکل شود، آنتی بیوتیک‌تراپی در بیماری‌های باکتریایی و تضعیف سیستم ایمنی در واکنش شدید با بیماری‌های ویروسی مانند کرونا، انجام می‌شود.

استفاده از داروها و شربت‌های خلط‌آور برای مقابله با ویروس کمک بسیار زیادی می‌کند اما در صورتی که خلط زیاد شده و باعث بروز مشکلات تنفسی شود به پزشک مراجعه کرده تا با استفاده از آنتی بیوتیک تراپی، پیشرفت بیماری‌های باکتریایی مانند کرونا را کاهش داده و از تضعیف سیستم ایمنی بدن جلوگیری کند.

همانطور که می‌دانید اسید درون معده از قوی‌ترین مواد بدن است. این اسید از قوی‌ترین و آسیب زننده‌ترین اسیدهای موجود در شیمی به شمار می‌رود.

درون معده مخاطی وجود دارد که بر روی لایه‌های داخلی لوله گوارش (معده) پخش شده‌اند؛ به همین دلیل اسید معده نمی‌تواند به بافت درون معده آسیبی وارد کند. این اسید تنها در داخل خود معده هیچ خطری ندارد اما در صورتی که به بخش‌های دیگر بدن برسد می‌تواند آسیب زیادی وارد کند.

افرادی که دارای رفلاکس معده هستند، از آسیب اسید معده به بافت سلولی حلق رنج می‌برند. برای جلوگیری از این حالت بافت حلق شروع به ساخت مخاط در آن ناحیه می‌کند. با پر شدن حلق از مخاط ممکن است سینوس‌ها نیز پر شده و همین امر باعث گرفتگی بینی خواهد شد.

علاوه بر بیماری‌ها، حساسیت‌های محیطی نیز می‌تواند منجر به گرفتگی بینی شود. برخی از این حساسیت‌ها عبارتند از:

• تماس مستقیم با باد سرد
• هوای فاقد رطوبت و خشک
• حساسیت به گرد و خاک و ذرات معلق در هوا
• آلاینده‌های موجود در محیط کار
• حساسیت به بوی عطر و ادکلن
• غذاهای پر ادویه و تند و تیز
• دود سیگار و استعمال دخانیات و مواد مخدر

شایع‌ترین گرفتگی بینی در هنگام سرماخوردگی و آنفلوانزا است؛ اما بیماری‌ها و دلایل دیگری نیز وجود دارد که می‌تواند باعث بروز گرفتگی بینی شود. برخی از بیماری‌ها عبارتند از:

• تنگی نفس آسم
• ضربه به بینی و شکستگی آن
• انحراف تیغه میانی بینی
• مصرف بعضی داروها از قبیل داروهای فشار خون
• اختلالات عملکرد تیروئید
• استفاده بی رویه از اسپری بینی
• پولیپ بینی (یک بافت اضافی غیر سرطانی در داخل بینی که خطرناک نیست)
• تورم لوزه‌ها (لوزه سوم)
• التهاب سینوس‌های صورت (سینوزیت)
• التهاب و حساسیت مخاط بینی (رینیت آلرژیک)

درمان گرفتگی بینی به میزان شدت آن بستگی دارد. برای درمان می‌توان از روش‌های دارویی و خانگی استفاده کرد. برای استفاده از درمان دارویی به هیچ عنوان خودسرانه این کار را انجام ندهید و حتما با پزشک مشورت کنید.

یکی از محصولات جدید شرکت ابیان فارمد، ساشه‌ (پودر) درمان سرماخوردگی است که با نام فلوسیترین در بازار دارویی ایران به فروش می‌رسد. یکی از ویژگی‌های مهم این محصول وجود منتول است. بخور منتول در این ساشه به باز شدن و رفع گرفتگی بینی کمک زیادی می‌کند. همچنین ویژگی‌های دیگر این محصول نیز می‌تواند به سرعت بهبودی سرماخوردگی و درمان آن کمک زیادی کند. برای آشنایی بیشتر با این محصول به صفحه “فلوسیترین” در سایت ابیان فارمد مراجعه کنید.

در ادامه به معرفی درمان‌های خانگی گرفتگی بینی خواهیم پرداخت.

درمان خانگی گرفتگی بینی

راه‌های متفاوتی برای درمان گرفتی بینی به روش خانگی وجود دارد که اکثر آنها تاثیر زیادی دارند. برخی از این روش‌ها شامل موارد زیر می‌شود:

• ایجاد رطوبت در خانه با بخور
• استفاده از روغن اکالیپتوس
• افزایش مصرف مایعات
• کمپرس آب گرم
• شستشوی بینی
• استفاده از زنجبیل
• استفاده از ویتامین C
• دوش آب گرم
• بالاتر بردن محل قرارگیری سر روی بالش

روش‌های معرفی شده سرعت بهبود گرفتگی بینی را افزایش خواهد داد.

درمان گیاهی گرفتگی بینی

برای درمان گرفتگی بینی می‌توان از طب سنتی و گیاهان دارویی استفاده کرد. این گیاهان به صورت اسپری، دم نوش، خوراکی و روغن وجود داشته و می‌توان از مراکز معتبر گیاهی دریافت کرد.

• گزنه
• بومادران
• زنجبیل
• خولان دریایی
• پریلا (نوعی نعناع)
• عسل
• سرکه سیب
• معجون سیر و زردچوبه
• معجون شیر داغ، عسل و زردچوبه

در صورتی که با وجود استفاده از روش‌های درمان خانگی همچنان از گرفتگی بینی رنج می‌برید بهتر است به پزشک مراجعه کنید. در صورت داشتن شرایط زیر بهتر است سریعا به پزشک مراجعه کنید:

گرفتگی بینی بیش از 2 هفته باقی مانده و آزار دهنده باشد.
وجود علائمی دیگر علاوه بر گرفتگی بینی مانند تنگی نفس، تب و لرز
خارج شدن ترشحات چرکی سبز و زرد از بینی و درد در ناحیه سر و صورت
داشتن سابقه بیماری‌های آسم و ریوی مانند سرطان و عفونت ریه، بیماری‌های قلبی و نارسایی قلب
در صورتی که گرفتگی به دلیل ضربه به سر یا صورت ایجاد شده باشد.