افسردگی دو قطبی چیست؟

اختلال دو قطبی معمولا در سنین نوجوانی تا اوایل بزرگسالی بروز پیدا می‌کند. برای بهبود کیفیت زندگی و کنترل علائم اختلال دوقطبی نیاز به برنامه درمانی مشخصی است تا فرد بتواند به زندگی طبیعی ادامه دهد.

اختلال دو قطبی به 3 نوع تقسیم می‌شود. هر سه حالت این اختلال با تغییراتی واضح در خلق و خو، انرژی و فعالیت همراه است. انواع اختلال را می‌توان با حالت‌های رفتاری بسیار بالا مانند منعطف، تحریک پذیر یا پرانرژی (مانیک یا شیدایی) تا بسیار پایین مانند غمناک، بی‌تفاوت یا ناامیدکننده (افسردگی) مشاهده کرد. دوره‌هایی که با شدت کمتر مانیک همراه باشند به عنوان قسمت‌های هیپومانیک شناخته می‌شوند.

در ادامه به معرفی انواع اختلال افسردگی دو قطبی خواهیم پرداخت:

اختلال دو قطبی نوع اول

اختلال دو قطبی نوع اول با قسمت‌های مانیکی که با علائم شدید همراه است و حداقل 7 روز طول میکشد تعریف می‌شود. علائم در این نوع افسردگی به اندازه‌ای شدید است که ممکن است فرد به مراقبت‌های ویژه بیمارستانی نیاز داشته باشد. دوره‌های افسردگی نیز معمولا دو هفته با فرد همراه هستند که علائم آن با علائم مانیک و علائم افسردگی ممکن است مختلط باشد.

اختلال دو قطبی نوع دوم

اختلال دو قطبی نوع دوم با الگویی از دوره‌های افسردگی و قسمت‌های هیپومانیک تعریف می‌شود. این اختلال با اختلال نوع اول در قسمت شدت‌ علائم مانیک متفاوت است.

اختلال سیکلوتایمیک (Cyclothymia)

علائم هیپومانیک و همچنین علائم متوسط افسردگی را که به مدت حداقل دو سال بزرگسالان یا حدود یک سال کودکان و نوجوانان را درگیر می‌کند می‌توان اختلال سیکلوتایمیک نامید.

در بعضی مواقع فرد ممکن است علائم اختلال دو قطبی را تجربه کند اما با علائم 3 نوع اختلال دو قطبی مطابقتی نداشته باشد. در این مواقع می‌توان گفت که فرد به سایر اختلالات مشخص و نامشخص دو قطبی مرتبط دچار شده است.

علائم اختلال دو قطبی در هر فرد نسبت به فرد دیگر متفاوت است. برای اینکه بهتر متوجه شویم که آیا به افسردگی دو قطبی مبتلا شدیم یا خیر باید به علائم و نشانه‌های این اختلال توجه کنیم. افرادی که به اختلال دو قطبی مبتلا هستند ممکن است دوره‌های آشکار شیدایی یا افسردگی را تجربه کنند.

همچنین ممکن است این نوع اختلال بدون هیچگونه علائم واضحی سال‌ها درون فرد وجود داشته باشد یا اینکه فرد هر دو نوع علائم اختلال دوقطبی را به صورت کوتاه مدت یا بلند مدت تجربه کند.

برخی از علائم افراد دارای اختلال دو قطبی شیدایی به شرح زیر است:

• سرشار از ایده‌های جدید و هیجانی هستند.

• به سرعت از یک ایده به سراغ ایده دیگر می‌روند.

• احساس خوشحالی و هیجان زیاد زمانی که اوضاع به خوبی پیش نمی‌رود.

• شنیدن صداهایی که افراد دیگر قادر به شنیدن آن نیستند.

• زودتر از دیگران نسبت به موضوعات تحریک شده و واکنش نشان می‌دهند.

• در صحبت کردن عجله دارند و از موضوعات مختلفی صحبت می‌کنند.

• افکار سریع دارند.

• فکر می‌کنند که هرکاری را می‌توانند به خوبی انجام دهند.

• در مواقعی احساس عجیب بودن می‌کنند.

• خیلی راحت تمرکز خود را از دست می‌دهند.

• فراتر از عملکرد خودشان را متصور هستند.

• احساس می‌کنند که قادر به خوابیدن نیستند.

• تصمیم‌های ناگهانی می‌گیرند.

• کارهایی را انجام می‌دهند که عواقب سنگینی دارد.

تشخیص به موقع و درمان مناسب می‌تواند زندگی افراد مبتلا به اختلال دو قطبی را در شرایط سالم و فعال نگه دارد. بهتر است پس از مشاهده علائم به پزشک مراجعه کنید. پزشک می‌تواند با انجام آزمایش‌های لازم پزشکی بیماری شما را رد یا تایید کند. معمولا پزشکان با توجه به علائم، تاریخچه بیماری‌ها، موارد سابقه خانوادگی و … اختلال دو قطبی را تشخیص می دهند.

اختلال دو قطبی باعث تغییرات در ریتم خواب فرد، تصمیم گیری ها و رفتارهای پرخطر، اشکال در تصمیم گیری و تمرکز و حتی در برخی از موارد سوق دهی فرد به سمت خودکشی شود.
اگر فرد به مدت دو هفته علائم افسردگی را در خود مشاهده کند و عملکرد طبیعی وی دچار مشکل شود، می‌توان گفت که فرد وارد دوره افسردگی دو قطبی شده است. افسردگی دو قطبی دارای علائمی است که ممکن با علائم افسردگی متدوال کمی فرق داشته باشد. در این نوع اختلال حتی ممکن است که فرد با مصرف داروهای ضد افسردگی، با شدت علائم مواجه شود.

در این بخش از مقاله بعد از آشنا شدن با علائم اختلال دو قطبی می‌خواهیم به درمان این اختلال نیز اشاره کنیم. در ادامه به صورت کلی نگاهی به درمان این بیماری خواهیم انداخت:

روان درمانی

مشورت با متخصصان حوزه روان درمانی می‌تواند یکی از روش‌های موثر در درمان اختلال دو قطبی باشد. در این روش‌ با استفاده شیوه‌های شناختی درمانی و طرح واره‌های درمانی فرد می‌تواند بهبود وضعیت را با انجام درمان به موقع مشاهده کند.

دارو درمانی

برای درمان اختلال دو قطبی شخصیتی برخی از داروهای ضد افسردگی مانند داروهای تثبیت کننده خلقی، ضد پریشانی و برخی از انواع داروهای ضد افسردگی توسط پزشک تجویز می‌شود.

تکنیک‌های خود درمانگری

آشنایی با اختلال دو قطبی، آموزش صحیح و شناخت علائم این بیماری می‌تواند سهولت را در درمان فرد مبتلا به همراه داشته باشد. همچنین ورزش منظم و مراقبه کردن می تواند به کاهش افسردگی و علائم اختلال دو قطبی کمک کند.

پایبندی به برنامه منظم برای زندگی

بهتر است بیماران از برنامه زندگی خود مانند مصرف غذاها، انجام ورزش، الگوهای خواب و … یک جدول تهیه کرده و تمام موارد با بیماری را در آن ثبت کنند. این کار به روان درمانگر کمک می‌کند تا با بررسی شرایط موجود و داده‌های جمع آوری شده بیماری را ردیابی و روند درمان را به درستی طی کنند.