پاسخ به 10 سوال در رابطه با پارکینسون

پارکینسون نوعی اختلال پیشرونده عصبی است که به دلیل از بین رفتن سلول‌های عصبی در قسمتی از مغز به نام جسم سیاه ایجاد می‌شود. مسئولیت اصلی سلول‌های عصبی در جسم سیاه تولید ماده‌ای شیمیایی به نام دوپامین است.

دوپامین به عنوان یک پیام رسان بین بخش های مغز و سیستم عصبی عمل می کند که به کنترل و هماهنگی حرکات بدن منجر می‌شود. اگر این سلول های عصبی بمیرند یا آسیب ببینند، میزان دوپامین در مغز کاهش می یابد.

در نتیجه این کاهش، بخشی از مغز که مسئول کنترل حرکات است نمی¬تواند به صورت طبیعی فعالیت کند و عملکردش با اختلال مواجه می‌شود، که همین عامل باعث میشود تا حرکات بدن آهسته و غیرعادی شود. فرآیند از بین رفتن سلولهای عصبی به کندی اتفاق می¬افتد در نتیجه علائم این بیماری زمانی ظاهر می‌شود که حدود 50 درصد از فعالیت سلول‌های عصبی در جسم سیاه از دست رفته باشد.

در بیماری پارکینسون امکان دارد علائم و نشانه‌های هر فرد با فرد دیگر متفاوت باشد. معمولا علائم اولیه خفیف هستند و به همین دلیل ممکن است مورد توجه قرار نگیرند. علائم پارکینسون معمولا از یک طرف بدن شروع می‌شود و شدت بیشتری در همان سمت بدن خواهد داشت، حتی اگر علائم در هر دو طرف بدن ظاهر شوند.

علائم و نشانه های پارکینسون ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• لرزش: لرزش ریتمیک در یک اندام، معمولا از دست و یا انگشتان شروع می‌شود. اگر انگشت شست و اشاره به صورت حرکت جلو و عقب به هم ساییده می¬شوند، به این نوع لرزش، لرزش چرخاندن قرص(حالتی که انگار یک قرص بین انگشتان شماست و قرص را بین انگشتان می‌چرخانید) می‌گویند. در حالت دیگر ممکن است دست در حالت استراحت بلرزد که این لرزش در هنگام انجام فعالیت‌ها کمتر می‌شود.

• کندی حرکت (برادی کینزی): به مرور زمان بیماری پارکینسون حرکت را کند می‌کند و کارهای ساده و روزمره، دشوار و وقت گیر می‌شوند. هنگام راه رفتن قدم‌ها کوتاه‌تر می‌شود و بلند شدن از روی صندلی سخت می‌شود. در هنگام راه رفتن ممکن است پاهای خود را بکشید و یا به هم بزنید.

• سفتی عضلات: سفت شدن عضلات ممکن است در هر قسمتی از بدن رخ دهد. سفت شدن ماهیچه‌ها دردناک است و دامنه حرکتی فرد را محدود می‌کند.

• اختلال در تعادل: بدن ممکن است حالت خمیده پیدا کند. همچنین ممکن است بیمار در اثر این اختلال زمین بخورد و یا در حفظ تعادل مشکل داشته باشد.

• عدم کنترل حرکات غیرارادی: در اثر این بیماری توانایی فرد در انجام حرکات غیرارادی کاهش می‌یابد، حرکاتی مثل پلک زدن، لبخند زدن و یا چرخاندن دستان هنگام راه رفتن، مثالی از این حرکات هستند.

• تغییر گفتار: ممکن است نحوه صحبت کردن فرد، آرام و یا تند شود، گفتار وی نامفهوم باشد و یا همراه با تردید باشد. تن صدای فرد معمولا یکنواخت می‌شود و الگوی گفتاری سابق را نخواهد داشت.

• تغییرات نوشتاری: در اثر این بیماری احتمال دارد نوشتن برای فرد مبتلا به پارکینسون سخت شود.

در حال حاضر آزمایش خاص و دقیقی برای تشخیص بیماری پارکینسون وجود ندارد. پزشک متخصص بیماری‌های عصبی (متخصص مغز و اعصاب) بیماری پارکینسون را بر اساس سوابق پزشکی فرد، بررسی علائم و معاینه عصبی و فیزیکی تشخیص می‌دهد.

پزشک شما ممکن است آزمایش‌های آزمایشگاهی مانند آزمایش خون را برای رد سایر شرایطی که ممکن است باعث علائم شما شوند، تجویز کند.
همچنین ممکن است آزمایشات تصویربرداری – مانند MRI، سونوگرافی مغز و اسکن PET – برای کمک به رد سایر اختلالات، مورد استفاده قرار گیرند اما تست‌های تصویربرداری برای تشخیص بیماری پارکینسون مفید نیستند.

علاوه بر معاینه، پزشک شما ممکن است کاربیدوپا-لوودوپا که یکی از داروی‌های بیماری پارکینسون است را به شما بدهد. و در صورت بهبود قابل توجه در علائم بیماری با این دارو، تشخیص پزشک از بیماری پارکینسون تایید می‌شود.

گاهی اوقات تشخیص بیماری پارکینسون زمان می برد. پزشک ممکن است قرار ملاقات های منظم را با متخصصان مغز و اعصاب آموزش دیده در زمینه اختلالات حرکتی توصیه کنند تا وضعیت و علائم شما را در طول زمان ارزیابی کنند و ابتلا به بیماری پارکینسون را تشخیص دهند.

عوامل خطر برای بیماری پارکینسون عبارتند از:

سن

این بیماری در بین جوانان شایع نیست. بروز پارکینسون در اواسط و یا اواخر زندگی شروع می‌شود و با افزایش سن علائم شدیدتر می‌شود. سن شیوع این بیماری معمولا از 60 سالگی آغاز می‌شود. اگر فرد جوانی مبتلا به پارکینسون شود در صورت تصمیم برای تشکیل خانواده مشورت با متخصص ژنتیک می‌تواند کمک کننده باشد. شرایط شغلی، اجتماع و عوارض دارویی در افراد جوان مبتلا به پارکینسون نسبت به افراد مسن متفاوت است و نیازمند توجه ویژه است.

وراثت

اگر در خویشاوند نزدیک فردی مبتلا به پارکینسون باشد، احتمال ابتلا در دیگر افراد خانواده نیز افزایش می‌یابد. البته وجود یک فرد مبتلا به پارکینسون تاثیر زیادی ندارد ولی اگر بستگان زیادی درگیر پارکینسون باشند باید مراقبت‌های بیشتری انجام بگیرد.

جنسیت

مردان بیشتر از زنان در معرض ابتلا به بیماری پارکینسون هستند.

قرار گرفتن در معرض سموم

قرار گرفتن مداوم در معرض علف کش‌ها و آفت کش‌ها ممکن است کمی خطر ابتلا به بیماری پارکینسون را افزایش دهد.

بیماری پارکینسون اغلب با این مشکلات همراه است که ممکن است قابل درمان باشند:

• مشکلات شناختی : فرد مبتلا ممکن است مشکلات شناختی (زوال عقل) و مشکلات حافظه را تجربه کند. این علائم معمولا در مراحل بعدی رخ می‌دهد.

• افسردگی و تغییرات خلق و خو : تجربه کردن افسردگی در مراحل ابتدایی این بیماری شایع است و تشخیص سریع و درمان آن می‌تواند به مدیریت چالش‎‌های دیگر بیماری پارکینسون کمک کند. تغییرات احساسی دیگری مانند ترس، اضطراب و یا از دست دادن انگیزه در مراحلی از پارکینسون وجود دارند که روانپزشک می‌تواند با تجویز دارو به بهبود این تغییرات کمک کند.

• مشکلات بلع : با پیشرفت این بیماری احتمال ایجاد مشکل در بلع زیاد است. همچنین ممکن است به دلیل کند شدن بلع، بزاق در دهان فرد جمع شود و منجر به ترشح غیرارادی آب دهان شود.

• مشکلات جویدن و خوردن : در مراحل پایانی این بیماری، ماهیچه‌های دهان درگیر می‌شوند و جویدن فرد با مشکل مواجه می‌شود. در نتیجه احتمال خفگی فرد در هنگام غذا خوردن و یا بروز سو تغذیه وجود دارد.

• اختلالات خواب : در افراد مبتلا به پارکینسون، مشکلات خواب وجود دارد. زود بیدار شدن، بیدار شدن مکرر در طول شب، به خواب رفتن در طول روز از جمله این اختلالات هستند. تجربه حرکات سریع چشم در حین خواب و خواب دیدن زیاد از دیگر درگیری‌های فرد مبتلا به پارکینسون است. استفاده از داروهای تجویز شده توسط پزشک به بهبود این شرایط کمک می‌کند.

• مشکلات مثانه : از دیگر علائم بیماری پارکینسون مشکلات مثانه است. عدم توانایی در کنترل ادرار و یا مشکل در دفع ادرار از جمله این عوامل است.

• یبوست : یبوست در افراد مبتلا به پارکینسون به دلیل کند شدن حرکات دستگاه گوارش به‌وجود می‌آید.

• فشار خون : در این بیماری تغییرات فشار خون نیز وجود دارد. ممکن است فرد در هنگام ایستادن به دلیل افت ناگهانی فشار خون (افت فشار خون ارتواستاتیک) احساس سرگیجه و یا سبکی سر داشته باشد.

• اختلال در بویایی : افراد مبتلا به پارکینسون ممکن است در بویایی خود با مشکلاتی مواجه شوند. امکان دارد در ایجاد تمایز بین بوها و یا شناسایی بوهای خاصی مشکل داشته باشند.

• خستگی : علت خستگی در بیماران پارکینسون به طور دقیق مشخص نیست. ولی این افراد در طول روز انرژی خود را از دست می‌دهند. این اتفاق در طول روز شایع‌تر است.

• درد : احساس درد در نواحی خاصی از بدن و یا در سراسر بدن از دیگر علائمی است که مبتلایان به پارکینسون تجربه می‌کنند.

• اختلال در عملکرد جنسی : کاهش میل و یا کاهش عملکرد جنسی در برخی از بیماران نیز وجود دارد.

پارکینسون یک بیماری ناشناخته است، هیچ راه اثبات شده‌ای برای پیشگیری از این بیماری وجود ندارد. بعضی از تحقیقات نشان دهنده تاثیر مثبت ورزش‌های هوازی در کاهش احتمال ابتلا به بیماری پارکینسون است. در تحقیقاتی دیگر مشخص شده افرادی که کافئین مصرف می‌کنند (چای و قهوه و کوکا کولا) نسبت به افرادی که کافئین نمی‌نوشند، کمتر به پارکینسون مبتلا می‌شوند. مصرف چای سبز نیز خطر ابتلا به این بیماری را کاهش می‌دهد. با این حال تاثیر کافئین در عدم ابتلا به پارکینسون اثبات نشده است.

بروز عوارض شدید بیماری پارکینسون ممکن است سال‌ها و یا حتی دهه‌ها طول ‌بکشد و علائم و نشانه‌های هر فرد در مراحل مختلف پارکینسون با بیمار دیگر متفاوت است.

امروزه مقیاس رتبه بندی بیماری پارکینسون (MDS-UPDRS) می‌باشد. این رتبه بندی، چهار حوزه متفاوت چگونگی تاثیر بیماری پارکینسون بر فرد بیمار را بررسی می‌کند :

• قسمت 1: جنبه‌های غیرحرکتی
این قسمت مربوط به علائم غیرحرکتی مانند زوال عقل، افسردگی، اضطراب و سایر مسائل مربوط به توانایی ذهنی و سلامت روان می‌باشد. همچنین به علائم درد، یبوست، بی‌اختیاری ادرار، خستگی و غیره میپردازد.

• قسمت 2: جنبه های حرکتی در زندگی روزمره
این بخش تاثیرات بیماری بر وظایف و کارهای مرتبط با توانایی‌های حرکتی را شامل می‌شود. این توانایی‌ها شامل صحبت کردن، خوردن، جویدن، بلعیدن، لباس پوشیدن و حمام کردن می‌شود.

• قسمت 3: معاینه حرکتی
این بخش اثرات مربوط به پیشرفت بیماری در زمینه جنبه¬های حرکتی پارکینسون است. معیار این بخش بر اساس نحوه صحبت کردن، حالات چهره، راه رفتن، سرعت راه رفتن، تعادل، سرعت حرکت، لرزش و … است.

• قسمت 4: عوارض حرکتی
در این بخش میزان تاثیر علائم بیماری پارکینسون بر زندگی فرد می‌پردازد. این بخش شامل مدت زمانی که فرد در هر روز علائم خاصی دارد و اینکه آیا این علائم بر نحوه گذراندن زندگی فرد تاثیری دارد می‌پردازد.

در حال حاضر، بیماری پارکینسون قابل درمان نیست، اما راه های متعددی برای مدیریت علائم آن وجود دارد. بسته به علائم خاص و نحوه عملکرد برخی درمان‌ها، درمان‌ها نیز می‌توانند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشند. داروها راه اصلی برای درمان این بیماری هستند.

یک گزینه درمانی ثانویه، جراحی برای کاشت دستگاهی است که جریان الکتریکی آرامی را به بخشی از مغز شما می رساند (این درمان با عنوان تحریک عمقی مغز شناخته می شود). همچنین برخی از گزینه‌های آزمایشی مانند درمان‌های مبتنی بر سلول‌های بنیادی وجود دارد، اما در دسترس بودن آنها اغلب متفاوت است و بسیاری از آنها برای افراد مبتلا به بیماری پارکینسون گزینه‌ی خوبی نیستند.

به گفته محققان، سطوح پایین ویتامین B12 می تواند برخی از علائم بیماری پارکینسون، به ویژه بی ثباتی وضعیتی و اختلال شناختی را بدتر کند، که می تواند منجر به زمین خوردن و آسیب شود.

برخی تحقیقات نشان می دهد که روغن ماهی ممکن است به کند کردن پیشرفت پارکینسون کمک کند.
مطالعات نشان می دهد که چربی های امگا 3 ممکن است به کاهش التهاب اعصاب، بهبود انتقال عصبی و کاهش سرعت تخریب عصبی کمک کنند.

بنابراین، مصرف بیشتر ماهی های چرب غنی از امگا 3 یا مصرف مکمل امگا 3 ممکن است برای افراد مبتلا به پارکینسون مفید باشد.

ماهی و غذاهای دریایی که حاوی سطوح بالایی از اسیدهای چرب امگا 3 هستند عبارتند از:
• ماهی خالدار
• ماهی سالمون
• شاه ماهی
• صدف
• ساردین
• آنچوی

روغن ماهی منبع خوبی از اسیدهای چرب امگا 3 است که دارای فواید زیادی است. امگا 3 به بهبود سلامت قلب و عروق و همچنین عملکرد بهتر مغز کمک می‌کند. در نتیجه امگا 3 به کاهش سرعت زوال شناختی کمک می کند.

اسیدهای چرب امگا 3 علاوه بر فواید مستقیم احتمالی برای مبتلایان به پارکینسون، ممکن است به کاهش خطر ابتلا به زوال عقل و سردرگمی که از علائم ثانویه پارکینسون هستند، کمک کند.

.:: منابع :   medicalnewstoday  |  mayoclinic  |  clevelandclinic  |  nhs ::.