صرع چیست و چه علائمی دارد؟

بیماری صرع از دسته بیماری‌های مزمن و مغزی است. این بیماری چهارمین بیماری از نظر شیوع در جهان است که در ایران حدود ۳ تا ۵ درصد از جمعیت به این بیماری مبتلا هستند. میزان شیوع این بیماری در افراد بالای ۲۰ سال دو برابر افراد زیر ۲۰ سال است.

افراد مبتلا زمانی که اختلالی در فعالیت الکتریکی مغزشان رخ می‌دهد و موقتا سیستم پیام رسانی بین سلول‌های مغز مختل می‌شود که منجر به تشنج‌های مکرر و بدون تحریک اولیه می‌شود.تشنج در این بیماری انواع گوناگون و طیف گسترده‌ای دارد. افراد مبتلا به صرع معمولا بیش از یک نوع تشنج را تجربه می‌کنند که این تشنج‌ها در هر فرد با فرد دیگر متفاوت است.

علامت اصلی بیماری صرع تشنج‌های مکرر است اما ممکن است این بیماری علائم دیگری نیز داشته باشد.
چنانچه به یک یا چند مورد از علائم زیر را دچار شدید باید به پزشک مراجعه کنید. این علائم عبارتند از:

• تشنج بدون داشتن تب
• گیجی و گاهی بی‌هوشی کوتاه
• غش کردن به صورت ضعیف و متناوب و بدون کنترل بر روده و مثانه
• سفت شدن بی دلیل و ناگهانی اندام‌ها
• پلک زدن‌های ناگهانی
• جویدن‌های بی‌دلیل
• گیج شدن در هنگام برقراری ارتباط
• حرکات مکرر غیرارادی
• وحشت یا عصبانیت بی دلیل
• خیره شدن به یک نقطه
• اغتشاش شعور موقت
• حرکات غیر ارادی و انقباضی در دست‌ها و پاها
• خشک شدن بدن
• از دست دادن هوشیاری و خودآگاهی
• مشکلات تنفسی
• بی‌اختیاری مثانه و یا روده
• افتادن بر زمین با از دست دادن هوشیاری
• عدم پاسخ به کلام برای مدتی کوتاه
• خواب زدگی
• تکان دادن سر به صورت ریتمیک همراه با از دست دادن خودآگاهی و هوشیاری

تشنج کانونی

اگر در یک ناحیه از مغز فعالیتی غیر طبیعی رخ دهد باعث تشنج می‌شود که به این نوع تشنج، تشنج کانونی گفته می‌شود. تشنج کانونی به دو دسته تقسیم می‌شود:

تشنج کانونی ساده بدون از دست دادن هوشیاری

در تشنج کانونی ساده فرد دچار عدم هوشیاری نمی‌شود و تنها ممکن است در احساسات فرد و حواس پنج‌گانه (بینایی، شنوایی و …) اختلال ایجاد کند. زمانی که فرد دچار این نوع تشنج می‌شود در دست‌ها و پاها حرکات غیر قابل کنترلی دیده می‌شود و علائمی از قبیل سوزن سوزن شدن و سر گیجه نیز به فرد دست می‌دهد.

تشنج کانونی پیچیده با اختلال آگاهی

در تشنج کانونی پیچیده فرد دچار اختلال در سطح هوشیاری می‌شود به این صورت که فرد ممکن است به یک نقطه خیره شده و به محیط اطراف هیچ واکنشی نشان ندهد و مدام حرکات تکرار شونده از قبیل مالیدن دست، جویدن یا چرخیدن در یک دایره را انجام دهد.
لازم به ذکر است که علائم تشنج کانونی پیجیده با اختلال آگاهی به بیماری میگرن شباهت دارد بنابراین جهت تشخیص دقیق اینکه فرد به صرع مبتلا شده است یا خیر نیاز به انجام آزمایشات و معاینات پزشکی دارد.

علل ایجاد تشنج کانونی پیچیده

صرع می‌تواند یکی از نشانه‌های ابتلا به تشنج کانونی از نوع پیچیده باشد اما برخی شرایط دیگر هم ممکن است باعث ایجاد تشنج کانونی پیچیده شوند. این شرایط شامل موارد زیر می‌شود:

• اوتیسم
• شرایط عصبی
• آسیب ناشی قبل تولد
• استرسبیش از حد
• اضطرابو افسردگی
• نوروفیبروماتوز
• هرگونه بیماری مربوط به مغز

تشنج های کلی

اگر در هنگام تشنج تمام نقاط مغز درگیر شود فرد دچار تشنج کلی می‌شود. تشنج‌های کلی به 6 نوع تقسیم می‌شوند که عبارتند از:

تشنج غایب

چنانچه فرد در زمان‌های کوتاه اما مکرر دچار کاهش هوشیاری شود و برای مدت چند ثانیه به فضای خالی نگاه کند، لبخند بزند، فلج پلک داشته باشد و انگشتان دست خود را مالش دهد می‌توانیم بگوییم فرد به تشنج غایب مبتلا شده است. در این تشنج فرد سریعا هوشیاری خود را به دست می‌آورد اما چیزی از این اتفاق در خاطرش نمانده است. در طول روز ممکن است فرد تعداد زیادی از این تشنج را داشته باشد.

تشنج تونیک

تشنج تونیک که از تشنج‌های نادر است مستقیما روی عضلات تاثیر می‌گذارد. زمانی این فرد دچار این تشنج می‌شود عضلات پشت، بازوها و پاها سفت شده و با عدم حفط تعادل باعث سقوط فرد به زمین می‌شود. در زمان‌هایی تشنج تونیک با یک مرحله از کلونیک تمام می‌شود.

تشنج آتونیک

تشنج آتونیک در قدرت عضلانی فرد اختلال ایجاد کرده و ممکن است فرد به زمین سقوط کند و پس از به دست آوردن آگاهی مجدد ایستاده و راه برود. این تشنج نیز نادر است و اغلب در سندرم های صرع ژنرالیزه دوران کودکی نظیر سندرم لنوکس، گاستو یا سندرم دوس بروز می‌کنند. البته، تشنج های آتونیک در صرع های کانونی نیز مشاهده شده‌اند.

تشنج کلونیک

تشنج کلونیک همانطور که از نامش مشخص است به معنای حرکت تند ریتمیک است. در این تشنج فرد حرکات تند و مکرر عضلانی انجام می‌دهد. عضلاتی که معمولا درگیر می‌شوند در ناحیه گردن، صورت و بازوها هستند.

تشنج میوکلونیک

در این تشنج بیشتر اندام‌های فوقانی بدن مانند پاها، بازوها و یا صورت درگیر می‌شوند که فرد چند ثانیه دچار انقباضات ناگهانی و ناخواسته‌ای در این عضلات می‌شود. تشنج میوکلونیک دارای حرکات تکراری و ناگهانی در یک دست یا یک پا و یا هر دو است و ممکن است عضلات صورت را نیز درگیر کند.

تشنج تونیک-کلونیک

تشنج تونیک-کلونیک از شایع‌ترین انواع تشنج است که فرد با از دست دادن سطح هوشیاری، عضلات بدنش سفت شده و دیگر کنتری روی مثانه ندارد. در مرحله دوم فرد با حرکات تند ریتمیک و گاز گرفتن زبان خود شروع به لرزش می‌کند.

ممکن است تشنج در اثر عواملی دیگری نیز رخ دهد که در این صورت دیگر به بیماری صرع ارتباطی ندارد اما اگر تشنج هیچ کدام از علل زیر را شامل نشود می‌توان گفت که علت تشنج صرع است. این علل عبارتند از:

• تومورهای مغزی
• عفونت‌های مغزی نخاعی
• تب بالا
• کمبود شدید کلسیم
• کاهش شدید قند خون
• کمبود ویتامین B6
• سکته مغزی
• آلزایمر
• بیماری مولتیپل اسکلروزیز
• ضربه به سر

حملات صرع در مدت زمان کوتاهی رخ می‌دهند اما با این وجود برای فردی که دچار حمله شده این مدت زمان کوتاه خیلی طولانی‌تر به نظر می‌رسد. زمانی که به فرد مبتلا به صرع برخورد می‌کنید خونسردی خود را حفظ کنید و به هیچ عنوان استرس نداشته باشید.

معمولا زمانی که فرد دچار حملات صرع می‌شود غش کرده و روی زمین میافتد. اگر قبل از افتادن فرد متوجه این موضوع شدید او را به آرامی روی جای نرمی بخوابانید. اطراف بیمار را از اشیا و سایر افراد خالی کنید. مراقب سر بیمار باشید زیرا ممکن است در اثر لرزش سر فرد به جایی برخورد کند برای جلوگیری از این اتفاق زیر سر بیمار یک بالش قرار دهید و یا در نبود یک شی نرم از دست‌هایتان استفاده کنید.

برای راحتی در انجام تنفس سر بیمار را به عقب بخوابانید تا گردن فرد به حالت کشیده درآید. در هنگام حملات صرع نیازی به گذاشتن شی در بین دندان‌های فرد نیست.‌
زمانی که حمله صرع رخ می‌دهد گرفتگی عضلات و ماهیچه‌های آرواره باعث می‌شود فرد دندان‌هایش را بهم فشار دهد. قرار دادن انگشت بین دندان فرد کار خطرناکی است همچنین قرار دادن یک شی بین دندان‌ها ممکن است باعث شکستن دندان‌های فرد شود.

گرفتگی ماهیچه‌های آرواره در زمان حمله و بهم فشردن دندان‌ها در حالتی ممکن است به زبان فشار وارد کند و موجب خونریزی شود اما این خونریزی پس از حمله به مرور زمان خوب خواهد شد در صورتی که شکستگی دندان قابل جبران نیست. پس از پایان حمله و بازگشت هوشیاری فرد را در حالت درازکش به سمت چپ بچرخانید تا تا ترشحات داخل دهان او خارج شود.

چنانچه فرزندی در خانواده‌ای متولد شود که یکی از والدین به صرع مبتلا باشد احتمال داشتن صرع در کودک کمی بیشتر است. اما این تنها یک احتمال است پس در نتیجه نمی‌تواند دلیلی برای بچه‌دار نشدن باشد.

برای کنترل بیماری و جلوگیری از تشنج باید برای درمان صرع اقدام کنید. نظارت مستمر پزشک و مصرف منظم داروها توسط بیمار عواملی هستند که به تسریع مراحل درمان کمک زیادی می‌کنند. جهت تشخیص بیماری صرع و شروع به درمان این بیماری باید به متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید.

در میان حملات صرع و انواع تشنج‌ها حدود ۶۰ تا ۸۰ درصد با درمان توسط دارو و بدون هیچگونه عارضه‌ای قابل درمان هستند. در مواردی نیز حملات نشانه‌های دیگری دارد که شاید نشان دهنده یک مشکل اساسی در عملکرد مغز و سیستم عصبی باشد که در این صورت باید در سریعترین زمان تحت نظر پزشک قرار بگیرید.

فرد مبتلا به صرع در اولین روزی که دچار حمله می‌شود نمی‌تواند اقدام پزشکی خاصی را انجام دهد چون اطلاعی از این بیماری ندارد اما با مراجعه به پزشک و به دست آوردن اطلاعات کامل و شروع درمان می‌تواند از بروز حملات بعدی جلوگیری کند.

عدم نوشیدن الکل، داشتن خواب کافی و مناسب (حداقل بین ۶ تا ۸ ساعت) و با مصرف داروهای تجویز شده توسط پزشک می‌توان از بروز حملات جلوگیری کند.مصرف خودسرانه دارو و یا قطع ناگهانی داروها در روند درمان اختلال ایجاد خواهد کرد و ممکن است خطراتی را در پی داشته باشد.نکته‌ی دیگری که لازم است بدانید این است که در زمان ابتلا به صرع به هیچ عنوان رانندگی نکنید زیرا شما نمی‌دانید چه هنگام دچار حمله خواهید شد.

این مورد برای حمام کردن هم صدق می‌کند پس قبل از حمام کردن مطمئن شوید که شخص دیگری در منزل حضور داشته باشد تا در صورتی که دچار حمله صرع شدید به شما کمک کند. تمامی این موارد توصیه پزشکان است که تا پایان مراحل درمان نیاز است تا رعایت شود.

در صورت ایجاد تاخیر در روند درمان و عدم مراجعه به پزشک باعث می‌شود کانون ایجاد تشنج به صورت فونکیسون و فیزیولوژیک اختلال پیدا کرده و در بافت مغز تغییرات ساختمانی‌ای را ایجاد کند که منجر به درگیر شدن سایر نواحی مغز و کاهش کارکرد مغز خواهد شد. طول درمان این بیماری در طولانی‌ترین حالت حدود دو تا سه سال زمان می‌برد که در صورت کامل شدن روند درمان فرد سلامت کامل خود را بدست می‌آورد.

مصرف منظم داروها در حین درمان اهمیت بسیار بالایی دارد. در طول مصرف داروها لازم است بیمار بعد از گذشت چند ماه آزمایش خون بدهد تا میزان وجود دارو در خون کنترل شود. پزشک معالج به آزمایشات دیگری از قبیل آزمایش‌های مربوط به کبد، تست میزان کلسیم و ویتامین D نیز نیاز دارد که حتما در نظر گرفته می‌شود.

یکی از داروهایی که به درمان صرع کمک می‌کند سیمیوال است. این دارو تولید شرکت ابیان فارمد است در که در دوز ۵۰۰ میلی‌گرم متشکل از ۳۳۳ میلی‌گرم سدیم والپروات آهسته رهش + ۱۴۵ میلی‌گرم اسید والپروئیک به بازار عرضه شده است.

این دارو قابلیت درمان تمامی تشنج‌هایی که در بالا اشاره کردیم از قیبل تشنج تونیک، تشنج آتونیک، تشنج کلونیک و … را دارد و از سوی دیگر برای پیشگیری از بروز سردردهای میگرنی، اختلالات دو قطبی و کاهش دردهای نوروپاتی نیز استفاده می‌شود.

نحوه عملکرد سیمیوال ۵۰۰ میلی گرم به این صورت است که با تاثیر بر کانال‌های سدیمی در سلول‌های عصبی، از ورود یون سدیم به غشای درونی سلول جلوگیری می‌کند که از این طریق در دو سوی غشا تعادل ولتاژ الکتریکی را برقرار می‌کند و مانع از رخ دادن تشنج در فرد می‌شود.

• تاثیر بسیار بالا در درمان بیماری صرع
• کنترل و کاهش حملات عصبی در بیماران
• درمان کننده انواع تشنج در بیماری صرع
• جلوگیری از بروز سردردهای میگرنی
• درمان کننده دردهای نوروپاتی
• عوارض جانبی کمتر به دلیل استفاده از فرم آهسته رهش سدیم والپروات

تمامی موارد مصرف این دارو مانند مصرف روزانه، زمان مصرف، طول درمان و موارد دیگر لازم است توسط پزشک به بیمار ارائه شود. بنابراین از مصرف خودسرانه این دارو خوداری کنید.
بانوان باردار و مادران شیرده لازم است بدانند که قبل از مصرف این دارو حتما با پزشک خود مشورت کنند.
جهت دریافت اطلاعات بیشتر درباره داروی ضد صرع به صفحه «داروی ضد صرع سیمیوال» مراجعه کنید.

داروی ضد صرع سیمیوال تولید شرکت ابیان فارمد در تمامی داروخانه‌های کشور موجود است. اگر قصد تهیه این دارو یا سایر داروهای شرکت ابیان فارمد را دارید می‌توانید به لیست این داروخانه‌ها در سایت مراجعه کنید.
لازم به ذکر است برای تهیه این دارو باید نسخه پزشک را به همراه داشته باشید.