تفاوت‌ها و شباهت‌های پارکینسون و ام اس

شاید این سوال در ذهن شما شکل بگیرد که چه شباهتی میان این دو بیماری است؟ در حالی که برخی از علائم ام اس و پارکینسون یکسان به نظر می رسند، اما بیماری های متفاوتی هستند. یکی از ساده‌ترین شباهت‌های میان ام اس و پارکینسون را می‌توان لرزش دست بیان کرد؛ اما به یاد داشته باشید که هر لرزش دستی نمی‌تواند ام اس یا پارکینسون باشد، حتی در مواردی دیده شده است که یک فرد به هر دو این بیماری‌ها به صورت همزمان مبتلا شده است!

مولتیپل اسکلروزیس (MS) و پارکینسون دو اختلال عصبی هستند که پیشرونده هستند و اغلب با یکدیگر اشتباه گرفته می شوند. آنها شباهت‌ها و همچنین تفاوت‌های بسیار کمی دارند و همچنین ممکن است بیماران هر دو شرایط را به طور همزمان داشته باشند. به عنوان مثال، درمان بیماری مولتیپل اسکلروزیس (MS) بر کاهش پیشرفت بیماری متمرکز است، در حالی که درمان بیماری پارکینسون بر مدیریت علائم تمرکز دارد.

هر دو بیماری پارکینسون و MS روی اعصاب فرد مبتلا تاثیر مخربی دارند، در ام اس شاهد تجزیه شدن و از بین رفتن روکش‌های محافط اعصاب یا همان میلین‌ها هستیم و در سوی دیگر در بیماری پارکینسون، شاهد از بین رفتن تدریجی سلولهای عصبی موجود در مغز هستیم. هر دو بیماری بسیار کند، بی‌سروصدا و آرام بدن را در بر می‌گیرند اما در گذر زمان آثار مخرب و شدیدی روی بدن به جای خواهند گذاشت.

جالب است بدانید که متاسفانه بیماری پارکینسون از شایع‌ترین بیماری‌های تخریب کننده سیستم عصبی در جهان است. برای تشخیص دقیق و صحیح این بیماری، متخصصان مغز و اعصاب بهترین گزینه پیش روی هستند، آن‌ها با تشخیص و تحلیل علائم و نشانه‌های اولیه این بیماری که شامل عدم حفظ تعادل بدن، لرزش و سفت شدن بیش از حد اندام‌ها است، می‌توانند شما را در مسیر درمان یاری کنند.

ام اس یا مولتیپل اسکلروزیس نیز که یک بیماری التهابی مزمن سیستم عصبی مرکزی به حساب می‌آید یک نوع بیماری خودایمنی است، یعنی سیستم ایمنی به اشتباه به بافت های طبیعی بدن (میلین یا پوشش محافظ اطراف رشته های عصبی) حمله می‌کند.

مولتیپل اسکلروزیس معمولا افراد بین 20 تا 50 سال را مورد هدف قرار می‌دهد اما در آن روی سکه افراد مبتلا به پارکینسون غالبا پس از 60 سالگی دچار این بیماری می‌شوند.

شایان ذکر است که چشم انداز درمان بیماری پارکینسون و درمان مولتیپل اسکلروزیس (MS) نیز متفاوت است، چرا که تا به حال هیچ درمان قطعی برای بیماری پارکینسون کشف نشده است.

• لرزش در انگشتان، دست‌ها، اندام‌ها و لب‌ها
• به هم ریختگی در جمله بندی و تکلم صحیح
• عدم راه رفتن صحیح، بی‌حسی و ضعف در اندام‌ها
• بروز مشکلات در یک سمت بدن که با گذشت زمان هر دو سمت بدن درگیر می‌شود
• از دست رفتن کنترل روده یا مثانه
• از بین رفتن حفظ حالت تعادل بدن
• بروز افسردگی

بروز دو بیماری ام اس و پارکینسون در هر فرد می‌تواند علت مخصوص به خود را داشته باشد اما نکته تمایز این دو بیماری این است که معمولا در رده سنی میان 20 تا 50 سال شاهد بروز بیماری ام اس هستیم اما در آن سوی سکه، بروز بیماری پارکینسون در حالت معمول بین افراد مسن 60 به بالا تخمین زده شده است.

همان‌طور که اشاره شد، بیماری ام اس یک بیماری خود ایمنی تلقی می‌شود که سیستم ایمنی فرد مبتلا، به میلین‌ها حمله‌ور شده و بافت‌های آن‌ را تخریب می‌نماید اما در بیماری پارکینسون شاهد تحریب سلول‌های مغزی هستیم که این سلول‌های مغزی رفته رفته آغاز به مرگ می‌کنند؛ در این حالت مغز نیز رفته رفته تحلیل رفته و سطح دوپامین بدن با کاهش شدید رو به رو خواهد شد که در نهایت کنترل حرکات بدن بیش از پیش از دست رفته و با اختلال فراوان رو به رو می‌شود.

بد نیست بدانید که مولتیپل اسکلروزیس (MS) می‌تواند علائمی شبیه علائم چندین بیماری دیگر نیز ایجاد کند، علائم بیماری‌هایی نظیر سکته، نوروپاتی و مننژیت.
پزشکان بیماری تشخیص دقیق بیماری ام اس، در گام‌های ابتدایی سابقه پزشکی فرد مشکوک به ابتلا را بررسی می‌کنند، وی را به صورت فیزیکی معاینه کرده و در نهایت برای اطمینان بیشتر تست‌های تشخیصی را مورد تحلیل قرار می‌دهند.

نشانه‌های زیر بیشتر در فرد مبتلا به بیماری ام اس دیده می‌شود و بروز آن‌ها در افراد مبتلا به پارکینسون معمولا نادر است:

• گیجی و سرگیجه شدید
• دوبینی، تاری دید و از بین رفتن دید چشم‌ها
• سوزن سوزن شدن یا پخش شدن درد در اندام‌های بدن
• احساس جرقه یا شوک الکتریکی دردمانند در زمان حرکت دادن گردن یا قفسه سینه
• خارش بیش از حد
• وقوع تشنج
• کم شدن یا از دست دادن حس شنوایی
• سردرهای شدید

نشانه‌های زیر بیشتر در فرد مبتلا به بیماری پارکینسون دیده می‌شود و بروز آن‌ها در افراد مبتلا به ام اس معمولا نادر است:

• وقوع پدیده برادی کینزی یا کُند شدن و آهسته شدن حرکات بدن
• سفت شدن و منقبض شدن اندام‌ها و ماهیچه‌های بدن
• حدم تعادل در هنگام راه رفتن
• از دست رفتن کنترل اعصاب و ماهیچه‌های صورت (مانند لبخند زدن، چشمک زدن، بلعیدن و …)
• ناهنجاری در نوشتن و خراب شدن دست خط

جالب است بدانید که در برخی از موارد دیده شده است که فردی به هر دو این بیماری‌ها به صورت همزمان مبتلا شده است! البته نتیجه تحقیقات گسترده پزشکی در این مورد خاص نشان داده است که وجود این پدیده صرفا می‌تواند علاوه بر نادر بودن، تصادفی نیز باشد.

مثلا نمی‌توان این نتیجه را گرفت که هر شخصی که به بیماری پارکینسون دچار شد، حتما ریسک ابتلا به بیماری ام اس را نیز با خود حمل می‌کند و یا بالعکس! اما تحقیقات نشان می‌دهد که آسیب‌هایی که ام‌اس به مغز شما وارد می‌کند می‌تواند باعث شود که برخی از افراد بعداً به پارکینسون مبتلا شوند. اگر مبتلا به ام اس هستید، سیستم ایمنی بدن شما باعث التهاب مداوم می شود. این می تواند ضایعاتی را در مغز شما ایجاد کند که باعث بیماری پارکینسون می شود.

این موضوع به این علت است که در بدن فرد مبتلا به بیماری MS، سیستم ایمنی بدن به صورت مداوم التهاب زایی کرده و این التهاب‌ها می‌تواند در مغز مشکلاتی را ایجاد کنند تا رفته رفته زمینه برای بروز بیماری پارکینسون محیا شود.

شاید این سوال در ذهن شما جرقه بزند که با توجه به شباهت‌هایی که میان MS و پارکینسون است، آیا هر دو این بیماری‌ها روش‌های درمانی یکسان یا مشابهی دارند؟
در پاسخ به این سوال باید اذعان کنیم که درمان‌های موجود برای بیماران مبتلا به ام اس، عمدتا تسکین دهنده فرد مبتلا در زمان عود یا حمله ام اس است و پزشک معالج سعی دارد با این سبک از درمان، اثرات بیماری را بر بدن فرد مبتلا به ام اس با کاهش رو به رو سازد.

اگر درمان به روش استروئیدها بی تاثیر باشد، تبادل پلاسما یکی دیگر از روش‌های درمانی بیماران مبتلا به ام اس است.
در این روش پزشک از دستگاهی برای برداشتن قسمت پلاسمایی خون فرد استفاده می‌کند و پلاسما با محلول پروتئینی مخلوط شده و دوباره به بدن فرد بازگردانده می‌شود.

شایان ذکر است که در تعدادی از مبتلایان به هر دو این بیماری‌ها که از داروهای ضدالتهابی مااند استروئیدها استفاده می‌کنند، علائم پارکینسون با بهبودهای قابل توجه و چشمگیری نیز رو به رو شده است.