همه چیز درباره صرع در دوران بارداری

صرع یک بیماری از نوع اختلال سیستم عصبی است. زنانی که مبتلا به صرع هستند ممکن است صرع خفیف یا بدون علامت داشته باشند. بارداری هیچگاه باعث بروز صرع نمی‌شود اما صرع می‌تواند بر بارداری اثر بگذارد.

مصرف دارو در زمان بارداری متفاوت از سایر زمان‌ها است زیرا ممکن است داروها در بدن به خوبی جذب نشده و تاثیر درست را نگذارند و همین امر باعث ایجاد تشنج و لرزش عضلانی شود. در ابتدای بارداری با توجه به بوجود آمدن حالت تهوع و استفراغ ممکن است دارو جذب نشود و قبل از اثر گذاری از بدن خارج شود.

درست است که تشنج اختلال خطرناکی است اما تحقیقات نشان داده بسیاری از مادرانی که در دوران بارداری به صرع مبتلا بوده و تشنج کرده‌اند، کودکی سالم و بدون اختلال را به دنیا آورده‌اند. زنان مبتلا به صرع در دوران بارداری به توجه و مراقبت بیشتری نیاز دارند. نیاز است که در این دوران بدون داشتن نگرانی دفعات بیشتری به پزشک مراجعه کنید تا فشار خون و وزن شما کنترل شده و با انجام آزمایش‌های مختلف سطح داروهای موجود در بدن بررسی شود.

در دوران بارداری نیاز به سونوگرافی‌های مکرر است تا سلامت نوزاد کنترل شود. در صورت مصرف داروی ضد صرع در دوران بارداری پزشک ویتامین K تجویز کرده تا از خونریزی بعد از زایمان جلوگیری شود.

شرایط صرع در دوران بارداری با توجه به تاثیر کمتر دارو در بدن و حتی عدم جذب دارو با توجه به مشکل تهوع کمی متفاوت است. در دوران ممکن است تعداد دفعات تشنج بیشتر شود و همین امر باعث می‌شود تا پزشک داروها را تغییر داده و روند متفاوتی را برای درمان در زنان باردار به کار بگیرد.

بله، در بیشتر موارد زنان مبتلا به صرع کودکانی سالم و بارداری طبیعی را تجربه می‌کنند. مهمترین نکته در این دوران تحت نظارت پزشک متخصص زنان و پزشک متخصص اختلالات عصبی (صرع) بودن است. در طول دوران بارداری شما بدون داشتن نگرانی و با انجام کارهای صحیح علاوه بر حفظ سلامت خود و بهبود علائم بیماری صرع از نوزاد خود نیز در برابر خطرات محافظت می‌کنید.

ابتلا به صرع در اکثر موارد قبل از دوران بارداری تشخیص داده شده است. این تشخیص توسط پزشک متخصص و براساس سوابق پزشکی و معاینات جسمی انجام می‌شود.

زمانی که تعداد دفعات تشنج زیاد شود پزشک با انجام آزمایش‌های لازم مانند آزمایش خون، نوار مغز، نوار قلب و سی تی اسکن یا MRI تشخیص را انجام داده و روند درمان بیمار را آغاز می‌کند.

زمانی که تشنج بر اثر بیماری صرع رخ می‌دهد ممکن است خطراتی را به همراه داشته باشد. در صورت جلوگیری از بروز تشنج احتمال خطر برای جنین کمتر است.

یکی از خطرناک ترین انواع تشنج، تشنج تونیک کلونیک است که در این تشنج قطع موقتی تنفس اتفاق می‌افتد. این اختلال به ندرت زنان باردار را تحت تاثیر قرار می‌دهد اما با توجه به قطع تنفس سبب کمبود اکسیژن برای جنین می‌شود.

بعد از هر تشنج تا 30 دقیقه ضربان قلب نوزاد به حالت نرمال برمی‌گردد و باید توجه داشت که این تشنج در سه ماهه‌ی آخر بارداری ممکن است برای جنین خطر بیشتری داشته باشد زیرا مغز جنین بزرگتر شده و به اکسیژن بیشتری نیاز دارد.

کمتر از یک درصد زنان مبتلا به پره اکلامپسی دچار تشنج می شوند. اکلامپسی هم برای مادر و هم برای جنین او خطرناک است. در طول تشنج، اکسیژن رسانی به جنین به شدت کاهش می یابد. تشنج های ناگهانی می توانند قبل، حین و یا در مواردی تا 6 هفته پس از زایمان رخ دهند.

صرع در زمان بارداری با زمان‌های دیگر تفاوتی ندارد و فرد مبتلا به صرع بدون هیچ دلیلی دچار تشنج می‌شود. علاوه بر تشنج، علائم دیگری نیز در زمان بارداری ممکن است بروز پیدا کند. برخی از این علائم عبارتند از:

• سردرد
• تغییر وضعیت روانی
• تغییر در سطح انرژی
• سرگیجه
• غش
• گیجی
• از دست دادن حافظه

برخی از زنان ممکن است قبل از تشنج در صرع احساس کنند که به زودی تشنج می‌کنند که به این احساس علائم پیش در آمد گفته می‌شود. با توجه به اینکه علائم صرع ممکن است شبیه به دیگر بیماری‌ها نیز باشد باید سریعا به پزشک مراجعه کرده تا در صورت تشخیص صرع روند درمان آغاز شود.

صرع در بارداری ممکن است با عوارضی همراه باشد که این عوارض عبارتند از:

• کاهش ضربان قلب جنین
• کاهش اکسیژن رسانی به جنین
• آسیب به جنین، جداسازی زودهنگام جفت از رحم (جدایی ناگهانی جفت)
• سقط ناشی از آسیب، مانند آسیب ناشی از زمین خوردن در حین تشنج
• زایمان زودرس و نارس شدن نوزاد

با افزایش سن نوزادان متولد شده از مادران مبتلا به صرع احتمال تشنج در کودک ممکن است وجود داشته باشد. اگر در دوران بارداری تشنج بیشتری نسبت به حالت عادی دارید، می توانید با متخصص مغز و اعصاب مشورت کنید.

در زمان بارداری باید اقدامات پیشگیرانه‌ای با کمک پزشک خود انجام دهید. یکی از این اقدامات مصرف اسید فولیک است. مصرف اسید فولیک قبل از بارداری و در هنگام بارداری با تشخیص پزشک متخصص به سلامت جنین کمک می‌کند.

داروهای ضد صرع با اسید فولیک تداخل داشته و در صورتی که سطح اسید فولیک در بدن کاهش یابد می‌تواند به لوله‌ی عصبی جنین نقص وارد کند. مصرف اسید فولیک در سه ماه اول بارداری از خطر اسپاینابیفیدا جلوگیری می‌کند و از طرفی می‌تواند اثرات داروهای ضد صرع را کاهش دهد و موجب بروز تشنج شود. پس حتما در این خصوص با پزشک خود مشورت کنید و خودسرانه دارو مصرف نکنید.

بعد از زایمان تا مدتی مادر باید به استراحت کامل بپردازد و شخص دیگری کارهای فردی او را انجام داده تا از استرس و فشارهای عصبی دور باشد. استراحت در کنار مصرف داروهایی که پزشک تجویز کرده است در این مدت بسیار مهم است.

داروهایی که زنان باردار مبتلا به صرع مصرف می‌کنند ممکن است روی نوزاد اثراتی داشته باشد. مشکلاتی از قبیل شکاف کام، نقص لوله عصبی، اختلالات اسکلتی، و نقص مادرزادی قلبی و دستگاه ادراری از عوارض مصرف داروهای ضد صرع هستند که ممکن است کودک را نیز بعد از زایمان در خطر ابتلا به این عوارض قرار دهد.

اگر فردی که مبتلا به صرع باشد و تا 9 ماه قبل از بارداری دچار تشنج نشده باشد احتمال تشنج در زمان بارداری خیلی کم است. حال اگر فرد دیگری به مدت 2 تا 4 سال قبل از بارداری دچار تشنج نشده باشد می‌تواند با نظر پزشک متخصص به تدریج داروهای خود را قطع کند؛ اما با توجه به اینکه بارداری دوره حساسی برای مادر و کودک است بهتر است درمان ادامه یابد به همین دلیل پزشکان از کم خطرترین داروها برای درمان صرع و جلوگیری از تشنج استفاده می‌کنند و در طول درمان مادر سطح خون را به صورت مرتب کنترل می‌کنند.

اگر در حین بارداری تشنج کردید فورا پزشک خود را در جریان قرار دهید و در صورتی که در ماه‌های آخر بارداری هستید اما تشنج دارید بهتر است با مشورت پزشک در بیمارستان یا کلینیک تحت مراقب ویژه قرار بگیرید تا به شما و کودکتان آسیبی نرسد.

برای کاهش هر گونه خطری برای شما و جنینتان، هدف این است که در دوران بارداری تا حد امکان بدون تشنج باشید. مصرف AED های خود طبق تجویز، و اطلاع دادن به پزشک یا ماما در مورد هر تشنجی که دارید، می تواند مفید باشد.

مادران مبتلا به صرع در اکثر موارد بدون هیچ گونه عوارضی زایمان می‌کنند. در هنگام زایمان اتفاقی برای مادر و فرزند نمی‌افتد و معمولا تشنجی هم رخ نمی‌دهد. اگر در حین انجام عمل زایمان مادر دچار تشنج شود با داروهای درون وریدی زایمان را متوقف کرده و در صورت طولانی شدن تشنج نوزاد را با روش سزارین متولد می‌کنند. پزشکان برای انجام عمل زایمان بهترین روش را با توجه به عملکرد بیماری صرع در چند ماه گذشته و تعداد تشنج‌ها انتخاب می‌کنند تا در حین انجام زایمان خطر را به حداقل برسانند.

اگر پزشک در زمان بارداری میزان مصرف دارو را کاهش داده باشد بعد از زایمان می‌توان با نظر پزشک میزان مصرف داروها را به حالت قبل از بارداری رساند تا درمان بیماری صرع بدون خطر ادامه پیدا کند.

بعد از زایمان پیشنهاد پزشکان این است که حتی با مصرف داروهای ضد صرع و تشنج، نوزاد با شیر مادر تغذیه شود. مادر نیاز است قبل از شروع شردهی به نوزاد خود با پزشک در مورد نحوه مصرف داروها مشورت کرده و سپس شیردهی نوزاد خود را آغاز کند زیرا ممکن است پزشک توصیه کند که مصرف داروها بعد از شیردهی یا به روش دیگری انجام شود.