پارکینسون در خانم‌ها و آقایان | بررسی تفاوت‌ها

بیماری پارکینسون در مردان، دو برابر بیشتر از زنان شایع است، این در حالی است که پیشرفت این بیماری در زنان بیشتر از مردان است. شواهد تایید کننده نقش جنسیت در بیماری پارکینسون رو به افزایش است.

این یافته‌ها نه تنها نشان می‌دهد تجربه این بیماری بین زنان و مردان متفاوت است بلکه مشخص می‌کند که تفاوت‌هایی در عوامل زیستی اصلی و اساسی آن وجود دارد. در این مقاله می‌خواهیم به بررسی تفاوت بیماری پارکینسون در خانم‌ها و آقایان بپردازیم.

بیماری پارکینسون یک نوع اختلال پیشرونده در سیستم عصبی است که معمولا روی حرکت فرد تاثیر می‌گذارد. این بیماری بر قدرت حرکت، راه رفتن، تعادل، کنترل عضلات تاثیر گذاشته و با مرور زمان تشدید می‌شود.

افسردگی، احساس خستگی و مشکلات حافظه از دیگر علائم این بیماری است. بیماری پارکینسون بر اثر از بین رفتن عصب‌ها یا سلول‌های عصبی در ناحیه‌ای از مغز که کنترل حرکت را به عهده دارند بوجود می‌آید. برای آشنایی کامل با بیماری پارکینسون، علائم آن و روش‌های درمانی به مقاله “بیماری پارکینسون چیست؟ | راه‌های درمان پارکینسون” مراجعه کنید.

تجربه‌ی بیماری پارکینسون در خانم‌ها و آقایان با یکدیگر تفاوت دارد. ساختار جنسیتی افراد می‌تواند شرایط ویژه‌ی این بیماری را تعیین کند. پزشکان با شناخت و بررسی تفاوت‌های مربوط به جنسیت، بیماری را تشخیص داده و درمان را به طور موثرتری برای بیماران شروع می‌کنند. طبق نتایج پژوهش‌های دانشمندان جنسیت افراد می‌تواند از عوامل مسبب و خطرزا در بیماری پارکینسون باشد.

جنسیت به ویژه بر مکانسیم‌های مولکولی بیماری زایی (pathogenesis) این بیماری نیز اثرگذار است. پزشکان با بررسی مشخصات بالینی، عوامل خطرزا، مکانسیم‌های زیستی و واکنش‌های مختلف به بیماری پارکینسون، پی می‌برند که چگونه این بیماری براساس جنس بیولوژیکی افراد متفاوت است.

اختلالات حرکتی در مردانی که به بیماری پارکینسون مبتلا شده‌اند زودتر از زنان بروز پیدا می‌کند. در مردان وضعیت تعادل شرایط وخیم‌تری نسبت به زنان دارد. این درست است که مردان مبتلا به پارکینسون دیرتر از زنان دچار فلج حرکتی می‌شوند اما خطر ابتلای آنها به کمپتوکورمیا (camptocormia) بیشتر است. کمپتوکورمیا شرایطی است که در آن ستون فقرات فرد مبتلا به هنگام راه رفتن و ایستادن، به سمت جلو انحنا پیدا می‌کند.

از نشانه‌های زود هنگام بیماری پارکینسون در خانم‌ها، زمین خوردن همراه با شرایط دردناک با مشخصه‌هایی مانند عدم تعادل و خشک شدن دست و پا است. خطر عوارض حرکتی به دلیل عدم درمان با لوودوپا جهت افزایش سطح دوپامین نیز در زنان نسبت به مردان بیشتر است.

در پژوهش‌های صورت گرفته روی افراد مختلف، مشاهده گردید برخی از نشانه‌های غیر حرکتی بیماری پارکینسون مانند پاهای بی‌قرار، خستگی مفرط، افسردگی، یبوست، درد، تغییر وزن، از دست دادن حس چشایی و بویایی و همچنین تعریق بیش از حد در زنان بیشتر از مردان است.

بررسی‌های دیگری نشان داد که در مردان کاهش ظرفیت ذهنی ناشی از بیماری پارکینسون بیشتر از زنان است. مردان مبتلا به پارکینسون بیشتر در معرض MCI یا Mild cognitive impairment یا اختلالات شناختی خفیف و پیشرفت مراحل پایانی آن هستند که می‌تواند منجر به زوال عقل شود.

سایر پژوهش‌ها نیز موارد زیر را به عنوان تفاوت در روند بیماری پارکینسون خانم‌ها و آقایان معرفی کرده‌اند:

• اثر بیماری بر کیفیت زندگی

• عوامل و خطرات زیست محیطی و ژنتیکی

• نوع درمان مانند درمان با دارو یا جراحی

• هورمون‌های زنانه و تاثیر آنها

• تغییرات مربوط به دوپامین، التهاب عصبی و استرس‌های اکسیداتیو

 یکی از تفاوت‌های پارکینسون در زنان و مردان وجود هورمون‌هایی نظیر استروژن در زنان است. هورمون استروژن از نورون‌ها محافظت می‌کند و به همین دلیل خطر ابتلای مردان و زنان یائسه به بیماری پارکینسون یکسان است. زنانی که به دوران یائسگی وارد شده‌اند سطح استروژن پایین‌تری نسبت به زنانی که هنوز یائسه نشده‌اند دارند.

هورمون‌های جنسی در مغز زنان و مردان فعالیت دارند که این عامل باعث برجسته شدن تفاوت‌های جنسیتی در قسمت‌های مختلف مغز می‌شود. این امر به ما کمک می‌کند تا عملکردها و رفتارهای مربوط به جنسیت را بهتر درک کنیم. همچنین، تخریب سلول‌های گلیال که ناشی از پیری است و از سلول‌های عصبی حمایت می‌کنند، می‌تواند در بروز و پیشرفت بیماری پارکینسون نقش داشته باشد. استروژن‌ها که دارای خاصیت ضدالتهابی هستند، ممکن است در طول عمر تاثیر بگذارند و خطرات جنسیتی و بروز بیماری پارکینسون را تا حدودی توصیف کنند.