بیماری پارکینسون چیست؟ | راه‌های درمان پارکینسون

بیماری پارکینسون به تدریج با علائمی که گاهی اوقات فقط یک لرزش ساده است شروع می‌شود؛ پارکینسون یک اختلال پیشرونده عصبی است که شایع‌ترین علائم آن لرزش، سفتی بدن و کند شدن حرکت است.

علائم بیماری پارکینسون با گذشت زمان و پیشرفت شرایط بدتر می‌شود، برای مثال ممکن است لرزش در ابتدا وجود نداشته باشد. متاسفانه بیماری پارکینسون درمانی ندارد اما مصرف داروها به میزان قابل توجهی علائم این بیماری را کاهش می‌دهند. جراحی نیز روشی است که در مواقعی خاص پزشکان پیشنهاد می‌کنند، این جراحی برای تنظیم مناطقی از مغز و بهبود علائم انجام می‌شود.

دوپامین یک ماده شیمیایی در مغز است که در تنظیم و هماهنگی حرکات بدن نقش دارد. زمانی که سلول‌های عصبی در قسمتی از مغز دچار اختلال شده یا می‌میرند این ماده شیمیایی تولید نمی‌شود و کاهش دوپامین سبب بروز بیماری پارکینسون یا بیماری مشکلات حرکتی می‌شود.

علت اینکه این سلول‌ها چطور و چگونه از بین می‌روند هنوز مشخص نیست، به علاوه اینکه افراد مبتلا به پارکینسون پایانه‌های عصبی تولیدکننده نوراپی‌نفرین را نیز از دست می‌دهند. این پیامرسان شیمیایی عصبی سمپاتیک عمکلردهای مهمی از جمله ضربان قلب و فشار خون را کنترل می‌کند.

زمانی که این پایانه‌های عصبی دچار اختلال شوند و از دست بروند علائم غیر حرکتی پارکینسون نظیر خستگی، افت ناگهانی فشار خون، کاهش حرکات دستگاه گوارش و … رخ می‌دهند. در اکثر سلول‌های مغزی افراد مبتلا به پارکینسون، اجسام لوئی که توده‌هایی غیرطبیعی از جنس پروتئین هستند وجود دارد.

دانشمندان مطالعات زیادی را انجام دادند تا عملکرد طبیعی و غیرطبیعی این پروتئین‌ها را درک کنند زیرا این اجسام بر جهش‌های ژنتیکی بیماری پارکینسون و زوال عقل نیز تاثیر گذارند. شاید در برخی موارد پارکینسون ارثی به نظر برسد اما تنها در تعداد کمی می‌توان جهش‌های ژنتیکی را مشاهده کرد. این بیماری کاملا تصادفی در فرد بروز می‌کند و ارتباط زیادی به بیماری ارثی ندارد. دانشمندان با تحقیق در این زمینه نیز تشخیص دادند که بیماری پارکینسون ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی است. مانند زمانی که فرد در معرض سموم قرار می‌گیرد.

علائم این بیماری در هر فرد متفاوت است، در شروع ممکن است علائم اولیه خفیف باشد اما به مرور از یک طرف بدن شروع می‌شود. زمانی که علائم در هر دو طرف شدید شود علائم در طرفی که در ابتدا شروع شده شدیدتر است.

بیماری پارکینسون ممکن است نشانه‌های زیر را داشته باشد:

لرزش در اندام‌ها: رعشه یا لرزش معمولا از یک اندام شروع می‌شود. ممکن است فرد انگشت شست و سبابه خود را به صورت ناخودآگاه بهم مالیده که اصطلاحا به این عمل پیل رولینگ گفته می‌شود. رعشه در اندام‌ها به خصوص دستان و انگشتان ممکن است در هنگام خواب و استراحت نیز وجود داشته باشد.

آهسته شدن حرکات (برادی کینزی): با پیشرفت بیماری پارکینسون فرد دچار کندی حرکت یا اصطلاحا برادی کینزی می‌شود که این اختلال موجب می‌شود تا انجام کارهای ساده نیز برای فرد دشوار شود. سخت بلند شدن از صندلی، قدم‌های کوتاه و کشیدن پا روی زمین از دیگر مواردی است که برای فرد رخ می‌دهد.

سفت شدن عضلات بدن: این مشکل ممکن است در هر قسمتی از بدن اتفاق بیافتد. سفتی عضلات در بیماری پارکینسون ممکن است با درد همراه باشد و دامنه‌ی حرکات بیمار را محدود کند.

مشکل در حفظ تعادل: با توجه به موارد گفته شده بدن فرد به مرور زمان به شکل خمیده در می‌آید و در نتیجه فرد در حفظ تعادل دچار مشکل می‌شود.

عدم توانایی انجام حرکات خود خواسته: در این حالت فرد دیگر قادر نیست حرکات خودخواسته مانند چشمک زدن، لبخند زدن یا تکان دادن دست‌ها را انجام دهد و توانایی این کار برای او ممکن نیست.

تفاوت در هنگام صحبت کردن: زمانی که فرد شروع به صحبت می‌کند صدای او یکنواخت و آهسته شده و نشانی از احساسات در کلام وجود نداشته باشد و با مکث و حالتی از تردید در هنگام شروع به صحبت دیده می‌شود.

تغییر در نوشتن: نوشتن کلمات برای فرد سخت شده و دست‌خط شخص ریزتر از حالت عادی می‌شود.

همانطور که گفته شد بیماری پارکینسون در اثر از بین رفتن سلول‌های عصبی ناحیه‌ای از مغز که وظیفه تولید دوپامین را دارند رخ می‌دهد.
زمانی که به مرور زمان ۸۰% سلول‌های عصبی موجود در جسم سیاه (سابستنشیا نیگرا) از بین برود علائم بیماری پارکینسون آغاز می‌شود.

نیاز است که بدانیم چه عواملی باعث از بین رفتن سلول‌های عصبی می‌شود؟ در این خصوص هنوز اطلاعات دقیقی در دسترس نیست اما اینکه چرا از بین رفتن سلول‌های عصبی منجر به بیماری پارکینسون می‌شود میتواند دو عامل داشته باشد. دانشمندان معتقدند که تغییرات ژنتیکی و عوامل محیطی ممکن است از عوامل موثر در این بیماری باشند.

تاثیر ژنتیک در ابتلا به بیماری پارکینسون کاملا مشخص است اما اینکه چرا برخی از افراد نسبت به این بیماری حساس‌تر هستند هنوز مشخص نیست. موروثی بودن این بیماری در یک خانواده نادر است اما در صورت انتقال از طریق ژنتیک در واقع ژن‌های معیوب توسط والدین است که به فرزند منتقل می‌شود.

برخی از دانشمندان بر این باورند که سمومی مانند علف کش ها و دفع آفات در کشاورزی، ترافیک و آلودگی‌های شهری و صنعتی احتمال ابتلا به پارکینسون را افزایش می‌دهد. اما فاکتورهای محیطی نمی‌تواند علت دقیقی برای ابتلا به بیماری پارکینسون باشد زیرا شواهد زیادی از این مورد در دسترس نیست.

همانطور که گفتیم دو عامل ژنتیک و محیط در ابتلا به بیماری پارکینسون نقش دارند اما در مواردی ممکن است فرد در اثر علائمی مشابه به بیماری پارکینسون گمان کند که به این بیماری مبتلا شده است. بعضی از این موارد عبارتند از:

علائم مشابه در اثر عوارض داروها

ممکن است در اثر مصرف برخی داروهای خاص مانند داروهای ضد روان‌پریشی علائم پارکینسون ایجاد شوند که پس از قطع دارو این علائم رو به بهبودی می‌روند.

بعضی اختلالات پیشرونده مغز

یکی از بیماری‌های تخریب کننده مغز فلج پیشرونده هسته‌ای، پیشرفت آتروفی پیشرونده سیستم‌های متعدد، کورتیکوبازال دژنراسیون یا CBD نام دارد که یک بیماری نادر است. این بیماری منجر به تخریب سیستم اعصاب مرکزی مغز می‌شود.

بیماری عروق مغزی

در اثر سکته‌های کوچک ممکن است مرگ چندین قسمت از مغز رخ دهد.

ابتلا به بیماری پارکینسون عوارضی دارد که ممکن است قابل درمان باشد. این عوارض عبارتند از:

مشکلات شناختی

یکی از مواردی که برای بیماران پارکینسون رخ می‌دهد مشکلات شناختی یا زوال عقل است. این مشکلات فکری در مراحل بعدی بیماری پارکینسون رخ می‌دهد که مصرف دارو تاثیر زیادی بر این مشکل ندارد.

افسردگی و تغییرات عاطفی

فرد در مراحل ابتدایی ابتلا به بیماری پارکینسون ممکن است دچار افسردگی شود. در این زمان بهتر است افسردگی تحت درمان قرار بگیرد تا بهتر بتواند با چالش‌های پارکینسون مقابله کند.
تغییرات عاطفی دیگری که در فرد بروز می‌کند ترس، اضطراب و از دست از دادن انگیزه است. برای درمان این مشکلات پزشکان داروهایی را تجویز می‌کنند.

مشکلات بلع

با پیشرفت بیماری پارکینسون ممکن است افراد دچار مشکلات بلع شوند. کند شدن بلع باعث می‌شود بزاق در دهان بیمار جمع شود و منجر به سرازیر شدن آب دهان شود.

مشکلات جویدن و غذا خوردن

در مراحل آخر بیماری پارکینسون عضلات دهان دچار مشکل می‌شود. زمانی که این مشکل بوجود می‌آید جویدن برای فرد دشوار می‌شود که این امر منجر به خفگی و تغذیه نامناسب می‌شود.

مشکلات خواب و اختلالات خواب

مشکل بعدی که برای بیماران مبتلا به پارکینسون رخ می‌دهد اختلال در وضعیت خواب است. ممکت است فرد به بیدار شدن مکرر، بیدار شدن زود هنگام و به خواب رفتن در طول روز دچار شود یا حتی ممکن است به اختلال حرکت سریع چشم در خواب نیز دچار شود.
مصرف دارو به مشکلات خواب در پارکینسون کمک خواهد کرد.

مشکلات مثانه

بیماران مبتلا به پارکینسون در کنترل ادرار نیز مشکل دارند. این مشکل در مثانه فرد باعث ایجاد اختلال در روند ادرار کردن توسط فرد می‌شود.

یبوست

با کاهش سرعت دستگاه گوارش بسیاری از بیماران مبتلا به پارکینسون ممکن است به یبوست نیز مبتلا شوند.

تغییرات فشار خون

ممکن است در حالتی که فرد ایستاده باشد احساس سرگیجه و سبکی سر را به علت افت ناگهانی فشار خون تجربه کند.

اختلال بویایی

ممکن است فرد دچار عدم تشخیص بوهای خاص و تفاوت بین بوها شود که برای فرد مشکلاتی در حس بویایی را رغم می‌زند.

خستگی

افرادی که مبتلا به پارکینسون هستند در اواخر روز احساس خستگی زیادی دارند. این خستگی به دلیل از دست دادن انرژی رخ می‌دهد که علت آن هنوز مشخص نیست.

درد

احساس درد در کل بدن یا بخش خاصی از بدن عارضه‌ی دیگری است که مبتلایان به بیماری پارکینسون را درگیر می‌کند.

اختلالات جنسی

بیماران مبتلا به پارکینسون ممکن است دچار کاهش میل جنسی نیز شوند.

معاینات پزشکی بیماری پارکینسون براساس سوابق پزشکی فرد و معاینات عصبی صورت می‌گیرد زیرا تاکنون هیچ آزمایش خاصی برای تشخیص موارد غیرژنتیکی پارکینسون وجود نداشته است. بعضی از اختلالات نیز علائم مشابه علائم بیماری پارکینسون دارند که به آنها اشاره کردیم. به علائم مشابه پارکینسون، پارکینسونیسم نیز می‌گویند که ممکن است به اشتباه بیماری پارکینسون تشخیص داده شود.

بهبود علائم پس از مصرف دارو یکی از معیارهای مهم تشخیص بیماری پارکینسون است. با توجه به تشابه علائم پارکینسون با سایر اختلالات نیاز است جهت تشخیص و شروع درمان این بیماری به پزشک مراجعه شود.

با توجه به ناشناخته بودن بیماری پارکینسون، اینکه چگونه می‌شود از ابتلا به این بیماری پیشگیری کرد نیز ناشناخته است. برخی از تحقیقات نشان داده است که مصرف کافئین خطر ابتلا به پارکینسون را کاهش می‌دهد.

کافئین در قهوه و چای یافت می‌شود همچنین مصرف چای سبز نیز می‌تواند موثر باشد. اما مصرف این مواد صرفا طی تحقیقات پیشنهاد شده و شواهد کافی برای محافظت در برابر بیماری پارکینسون ندارد. همچنین برخی تحقیقات نشان داده انجام منظم ورزش‌های هوازی احتمال ابتلا به بیماری پارکینسون را کاهش می‌دهد.

در رابطه با درمان بیماری پارکینسون باید بگوییم که این بیماری درمان قطعی ندارد اما با مصرف داروها، جراحی و سایر روش‌های درمانی می‌توان علائم بیماری را کاهش داد. برخی از روش‌های درمانی عبارتند از:

مصرف داروها

داروهای گوناگونی برای بیماری پارکینسون تجویز می‌شوند. برخی از این داروها عبارتند از:
داروهای افزایش دهنده سطح دوپامین در مغز
داروهای تاثیرگذار بر سایر مواد شیمیایی مغز
داروهای کنترل کننده علائم غیر حرکتی

درمان کننده اصلی بیماری پارکینسون لوودوپا نام دارد که یکی از مواد تشکیل دهنده داروی لپارسید شرکت ابیان فارمد است. نقش لوودوپا در بدن کمک به سلول‌های عصبی برای تولید دوپامین است که معمولا در ترکیب با بنسرازید و کاربی‌دوپا مصرف می‌شود. این ترکیبات کمک می‌کنند تا عوارض جانبی لوودوپا مانند تهوع، استفراغ، فشار خون پایین و بیقراری کاهش پیدا کرده همچنین میزان لوودوپای مورد نیاز برای بهبود علائم را کاهش می‌دهد.

با توجه به اینکه پارکینسون یک بیماری در حال پیشرفت است تمامی مبتلایان به بیماری پارکینسون لازم است همیشه دارو مصرف کنند و زیر نظر پزشک به درمان خود ادامه دهند. قطع دارو بدون اطلاع پزشک از عوامل خطرزا برای بیماران است زیرا عواضی جبران ناپذیر مانند ناتوانی در حرکت و مشکلات تنفسی را ممکن است به همراه داشته باشد.

تحریک عمقی مغز

در روش تحریک عمقی مغز که از طریق عمل جراحی انجام می‌شود الکترودهای تحریک‌کننده در قسمتی از مغز کاشته می‌شوند که بدون ایجاد درد با تحریک سلول‌ها بسیاری از علائم حرکتی بیماری پارکینسون مانند لرزش، کندی در انجام حرکات و سفتی بدن را کنترل می‌کنند.

سایر روش‌های درمانی

برای کمک به بهبود علائم بیماری می‌توان از روش‌های دیگری نیز استفاده کرد. برخی از این روش‌ها که توسط پزشک پیشنهاد می‌شود شامل فیزیوتراپی، کاردرمانی و گفتار درمانی است که به لرزش، اختلالات راه رفتن، مشکلات کلامی و سفتی بدن و همچنین عملکرد ذهنی کمک می‌کنند. سایر روش‌های درمانی مانند رژیم غذایی سالم و انجام ورزش‌هایی برای تقویت عضلات نیز توسط پزشکان به بیماران پیشنهاد می‌شود.

لپارسید تولید شرکت ابیان فارمد یکی از داروهای موثر در درمان بیماری پارکینسون محسوب می‌شود که در دو دز ۱۲۵ و ۲۵۰ میلی‌گرم به بازار عرضه شده است. این دارو تاثیر زیادی در کاهش علائم بیماری پارکینسون مانند لرزش بدن، کندی در انجام حرکات، سفتی عضلات و سایر علائم پارکینسون دارد و با افزایش سطح دوپامین در بدن باعث تسکین علائم بیماری پارکینسون می‌شود.

داروی لپارسید از لوودوپا به همراه بنسرازید تشکیل شده که افزایش دوپامین سبب تحریک سلول‌های عصبی شده و به بهبود علائم بیماری پارکینسون کمک زیادی می‌کند. ساخت دوپامین در مغز با مصرف لپارسید به این دلیل است که با وجود لوودوپای موجود در این دارو سلول‌های دوپامین ساز مغز تحریک شده و شروع به تولید دوپامین می‌کنند.

با توجه به اینکه مصرف لوودوپا با عوارضی که اشاره کردیم همراه است بنابراین داروی لپارسید حاوی لوودوپا با بنسرازید است تا سرعت تبدیل لوودوپا به دوپامین را در مغز کاهش دهند و روند تبدیل بیشتر در اعصاب مرکزی (مغز و نخاع) رخ دهد که در نهایت باعث جلوگیری از بروز عوارض جانبی می‌شود.

• کاهش علائم حرکتی پارکینسون مانند برادی کینزی و دیسکینزی
• کاهش بروز رعشه یا لرزش در افراد مبتلا پارکینسون
• بهبود وضعیت تعادل
• کاهش مشکلات گفتاری و ارتباطی
• کاهش اضطراب و عدم تمرکز
• کاهش علائم سندروم پای بیقرار

مصرف داروی لپارسید باید تحت نظر پزشک صورت گیرد. تمامی موارد مرتبط با مصرف دارو را حتما با پزشک خود مطرح کنید و از مصرف خودسرانه دارو خودداری کنید زیرا مصرف بیش از اندازه دارو سبب بروز سندروم اختلال تنظیم دوپامین، اختلالات ادراکی و رفتاری می‌شود.

داروی لپارسید ۱۲۵ میلی‌گرم و ۲۵۰ میلی‌گرم تولید شرکت ابیان فارمد در تمامی داروخانه‌های کشور موجود است. اگر قصد تهیه این دارو یا سایر داروهای شرکت ابیان فارمد را دارید می‌توانید به لیست این داروخانه‌ها در سایت مراجعه کنید.
لازم به ذکر است برای تهیه لپارسید باید نسخه پزشک را به همراه داشته باشید.